Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Terminyipojęcia.Wprowadzenie
to,choćmoże,prowadzićdowiększychkonfliktów.Wpropagandziebiało-
ruskiejKościuszko,Mickiewicz,SyrokomlauznawanisązaBiałorusinów,
aleponieważakttakiniemawiększegoznaczenia,niespotykasięzsilną
kontrreakcjązestronypolskiej.Inaczejjestwprzypadkuprzypisywania
PolsceprzezpropagandęrosyjskąodpowiedzialnościzawybuchIIwojny
światowej.
Przykładającmatrycętrzechwymiarówdokonkretnychprzypadków,
postawwobecprzeszłości,wyróżniłemtrzykonwencjejejrelacjonowania:
monumentalną(ważnesąwszystkietrzywymiaryprzeszłości),historyczną
(najważniejszyjestwymiarwartościiidei,kategoriaprzodkówgrupyjest
nieobecna)orazantykwaryczną(ważnesątylkonośnikijegoparametry
czasowo-przestrzenne).Zróżnicamikonwencjirelacjonowaniaprzeszłości
wiążąsięróżnicefunkcji(użytków),któreonapełni.Charaktermonumen-
talnynaogółmapamięćzbiorowa.Pełnionafunkcjeintegracyjneilegi-
tymizujące,ważnewewspólnotowychodwołaniachdoprzeszłości.Pamięć
historycznabędziezarezerwowanadlaindywidualnychodniesieńdo
przeszłości–jesttobowiemzainteresowanieprzeszłościądlaniejsamej–
fascynacjąodkrywaniemnieznanego(thepastasaforeigncountryDavida
Lowenthala).Trzeciprzypadekmożewystępowaćwdwóchodmianach.
Pierwszytopotocznawiedzaoprzeszłości,któraniemażadnegoznacze-
niadlaegzystencjijednostki,niepełniżadnychfunkcji(zob.Opamięci
wsieciach…wtymtomie).Drugaodmianawiążesięzfunkcjamiwalo-
ryzowaniadawnościjakowartościsamoistnej,aprzejawiasięwkolekcjo-
nerstwieczydziałaniachmającychnaceluuwydatnieniehistorycznego
wymiaruprzestrzeni.Tenwątekrozwijamwpublikowanymtuartykule
Tworzenieprzestrzenihistorycznejjakoodpowiedźnanostalgię.
Miejscapamięci
Działaniaupamiętniającewrealnejprzestrzeni,nadającejejspecyficzne
historycznepiętnostająsięznamiennącechąkulturywspółczesnej.Wtym
kontekścieniecouwaginależypoświęcićmiejscompamięci.Pojęcietomia-
łoburzliwąhistorię,którajaksądzę,(szczęśliwie)dobiegłakońca.Jeszcze
dziesięćlattemuomiejscachpamięcipisaliwEuropiewszyscy(Kończal
18
