Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ODOSOBOWOśCIDYSSOCJALNEJDOPRZESTĘPCZOśCINIELETNICH
wykazującejsięwskazanąnieprawidłowościąkształtująsięjużwdzie‑
ciństwieizwykleuaktywniająsięwokresieadolescencji(około15.roku
życia),zpóźniejsząwyraźnątendencjądoichutrwalania23.Nieprawidło‑
wości,któretowarzysząnieletnimoosobowościdyssocjalnej,przejawiać
sięmogąwpojawieniusięnarastającejlękliwości,narcyzmu,aniekiedy
takżeparanoidalnychaspektówzachowania.Interesującypozostajefakt,
żewskazanezaburzeniapozostająniezwyklezróżnicowane,aichprze‑
biegwskazujenaopozycyjneniekiedysymptomyzachowanianieletniego.
Podczasbowiemgdyuniektórychadolescentówdochodzidowyraźnego
unikaniakontaktówzinnymiorazcałkowitegowycofaniazkontaktów
interpersonalnychwobecnadmiernieniskiegopoczuciawłasnejwarto‑
ści(osobowośćunikająca),uinnychuwidaczniasiędomaganiesięuwagi,
powszechnegopodziwu,atakżeprzekonanieoswojejniepowtarzalno‑
ściwśrodowiskuegzystencjiztowarzyszącymprzecenianiemwłasnych
osiągnięćnatleinnych(osobowośćnarcystyczna).Należyzatempodkreś‑
lić,żebadanianieletnichwykazującychcechyosobowościdyssocjalnej
potwierdzająjejwspółwystępowaniezinnymikategoriamizaburzeń.
Psychologowiezwracajątakżeuwagę,żejeżelijednostkaoosobowości
dyssocjalnejwykazujedodatkowowzmocnieniewłaściwościnarcystycz‑
nych,kumulacjawskazanychzaburzeńdeterminowaćmożedokonywanie
przezniąprzestępstwonajwyższymstopniubrutalności240
Wkontekścieanalizowanychpowyżej,licznychprzejawówosobowo‑
ścidyssocjalnejzasadnewydajesięokreśleniemetodjejdiagnozowania
unieletnichwpostępowaniusądowym.Opierasięonozwyklenazasto‑
sowaniumodeluopisowo-eksplanacyjnego25,któryłączytrzyzasadnicze
płaszczyznyrozpoznawania.Pierwszaznichobejmujewszelkieprzejawy
zachowańdyssocjalnychwystępującychunieletniego.Możnazauważyć,
żeprzybieraonacharakterkwalitatywno-kwantytatywny,obejmujebo‑
wiemichjakościowąorazilościowąkwalifikację(natężenie,trwałość,ilość,
awkonsekwencjitakżedynamikę).Naetapiebezpośredniegorozpozna‑
niawśródtechnik,którychcelempozostajeustalenieobjawówosobowości
dyssocjalnej,wykorzystujesięiwywiad,obserwację,analizęaktsądowych,
23M.Radochoński,Kryteriadiagnostyczneipostaciespecyficznychzaburzeńosobo‑
wościwświetleklasyfikacjiICD.10iDSM.IV[wi]Zaryspsychopatologiidlapedagogów,
red.M.Radochoński,Rzeszów1993.
24P.A.Gindrich,Wybranespecyficznezaburzeniaosobowościorazzaburzeniaemo‑
cjonalne,httpsi//pedagogikaspecjalna.tripod.com/notes/personalitydisorders.
html(dostępi7.12.2022r.).
25B.Urban,J.M.Stanik,Resocjalizacja,t.1,Warszawa2008,s.179in.;J.M.Sta‑
nik,Asocjalnośćnieletnichprzestępcówjakoprzedmiotpsychologicznejdiagnozyklinicz‑
nej,Warszawa1980.
91
