Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
I.Ryshistoryczny
byłdopogodzeniazwłaściwymGalicjikonserwatywnym,propaństwowympa-
triotyzmem.Wyzwaniemokazałysięrównieżrelatywnieniewielkiezaangażowa-
niemasspołecznychwprocesbudowynowegopaństwa,będąceefektemniskiej
świadomościnarodowej56,atakżeniestabilnośćustrojowa.Wciąguczterechlat
istnieniapaństwaukraińskiegodoszłotamdodwóchprzewrotów.Wkwietniu
1918r.RadęobaliłPawłoSkoropadski(1873-1945),ogłaszającsięhetmanem
PaństwaUkraińskiego;SkoropadskidoszedłdowładzyprzypoparciuNiemiec,
azostałobalonypoklęscemocarstwcentralnychpodkoniec1918r.57;zastąpił
goDyrektoriat,wramachktóregowiodącąrolęodgrywaćzacząłSymonPetlura
(1879-1926).
ZarównoPolska,jakiUkrainamusiałystawićczołozagrożeniuzestronyra-
dzieckiejRosji.Zarazemjednakprzedmiotemsporupomiędzynimibyłyziemie
zachodniejUkrainy-przedewszystkimwchodzącawprzeszłościwskładAustro-
-WęgierGalicjaWschodnia.Odlistopada1918doczerwca1919r.siłypolskie
(wtymmłodziochotnicynazwanipóźniejOrlętamiLwowskimi)izachodnio-
ukraińskie(ArmiaHalicka,wtymStrzelcySiczowi)toczyłykonfliktzbrojnyoten
region,wszczególnościonajważniejszyjegoośrodek-Lwów.Pochłonąłon25tys.
ofiarizakończyłsięwyparciemUkraińcówzaZbrucz,rzekęgranicznąpomiędzy
Austro-WęgramiiRosją,anastępnieobomapaństwamiukraińskimi.Ważnąrolę
odegrałowtymkonflikciestanowiskozwycięskichmocarstw,którenakonferencji
pokojowejwParyżuw1919r.przyznałyPolscemandatnazarządzanieGalicją
Wschodniąna25lat;następniemiałzostaćprzeprowadzonyplebiscytwśródmiej-
scowejludności58.JednocześniemocarstwadałyPolsceprawodostworzeniare-
gularnejadministracjijedynienazachódodtzw.liniiCurzona,stanowiącejdość
karkołomnąpróbęrozgraniczeniaetnosówpolskiegozjednejstrony,aukraińskiego
ibiałoruskiego-zdrugiej;zarównowiększośćGalicjiWschodniej,jakiWołyń,
PodoleorazKijowszczyznaznajdowałysięnawschódodliniiCurzonazewzględu
nafakt,żewiększośćstanowilitamUkraińcy.Decyzjatamiałacharaktertymcza-
sowyinieprzesądzałaoostatecznymkształciewschodniejgranicyPolski59.
KonieckonfliktuwGalicjiWschodniejotworzyłdrogędosojuszuPolskiiURL
przeciwkoradzieckiejRosji,znanegojakosojuszPiłsudski-Petlura
60
.Porozumienie
56
J.Hrycak,HistoriaUkrainył,op.cit.,s.162.
57
Szerzejzob.WłodzimierzMędrzecki,NiemieckainterwencjamilitarnanaUkrainiew1918roku,
WydawnictwoDiG,Warszawa2000.
58
JanPisuliński,NietylkoPetlura.Kwestiaukraińskawpolskiejpolitycezagranicznejwlatach
1918-1923,WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław2004,s.68-150.Szerzejzob.Maciej
Kozłowski,MiędzySanemaZbruczem,WydawnictwoZnak,Kraków1990.
59
DeklaracjaRadyNajwyższejGłównychMocarstwSprzymierzonychwsprawietymczasowejgrani-
cywschodniejPolski,8.12.1919,w:KazimierzW.Kumaniecki(red.),Odbudowapaństwowościpolskiej.
Najważniejszedokumenty1912-styczeń1924,KsięgarniaJ.Czerneckiego,Warszawa1924,s.175-177.
60
UmowamiędzyrządemRzeczypospolitejPolskiejarządemUkraińskiejRepublikiLudowej,
22.04.1920,w:TadeuszKrząstek(red.),PolskaiUkrainawwalceoniepodległość1918-1920,Vipart,
