Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Iwojnaświatowaijejkonsekwencje
tojawiłosięjakoniezbędnezarównodlaUkraińców,jakiPolaków.Rosjapodjęła
bowiemdziałaniamilitarneprzeciwkozachodnimsąsiadom,dążącdowsparciapro-
cesówrewolucyjnychwEuropie.Jużw1917r.bolszewicyproklamowalipowstanie
UkrainyradzieckiejzestolicąwCharkowie61.Naprzełomielat1919/1920Armia
Czerwonazajęławiększośćziemukraińskich
62
.PolskauznałaUkrainęjakoniepod-
ległepaństwo.PrzebiegwspólnejgranicyokreślonowzdłużZbrucza.Ukraińska
RepublikaLudowawyrzekałasięwtensposóbGalicji,alospozostającegowrę-
kachPolakówWołyniamiałzostaćokreślonywterminiepóźniejszym.Polska
natomiastzrzekałasięziemprzedrozbiorowychrozciągającychsięnawschódod
Zbrucza-większościPodola,KijowszczyznyiobszarówleżącychzaDnieprem.
Obapaństwapodpisałyrównieżkonwencjęwojskowąstanowiącą,żewojskapol-
skieiukraińskiebędąprowadziływspólnedziałaniajakowojskasprzymierzone
przeciwkobolszewikom.Naprzejętychterenachrządukraińskimiałzorganizować
administracjęcywilnąiwojskową;Polskarezerwowałasobiejedynienaczaspro-
wadzeniawspólnychdziałańwojennychzachowaniekontrolinadsieciąkolejową.
Rządukraińskimiałponadtowspieraćpolskąarmiępoprzezdostawyżywności63.
Pierwotniesiłypolsko-ukraińskieodnosiłynafronciesukcesy.Wmaju1920r.
udałosięwyprzećArmięCzerwonązKijowa.Byłotojednakprzejściowezwy-
cięstwo.WczerwcuRosjaradzieckaponowniezajęłaKijów.Wsierpniu1920r.,
dziękiskutecznejkontrofensywiePiłsudskiegoznadWieprza,polskimwojskom
udałosiępowstrzymaćofensywęsiłradzieckichpodWarszawą-byłtotzw.cud
nadWisłą64.Polskaniebyłajednakgotowatoczyćdalejwalkiwobronieukra-
ińskiegosojusznika.Wlistopadzie1920r.siłyradzieckiezajęływłaściwiecałe
terytoriumUkraińskiejRepublikiLudowej65.Wmarcu1921r.Polskapodpisała
wRydzezbolszewikamitraktatpokojowy.Formalniezostałonzawartyzra-
dzieckąRosjąiradzieckąUkrainąorazpotwierdzałniepodległośćtejostatniej,
podobniejakBiałorusi;byłatofikcja,gdyżaniUkraina,aniBiałoruśpodwładzą
bolszewików(odkońca1922r.jakorepublikiwchodzącewskładZSRR)niemiały
żadnejpaństwowościczyniezależności.Najważniejszebyłypostanowieniatery-
torialnetraktaturyskiego,określająceprzebieggranicypolsko-ukraińskiejwzdłuż
Zbrucza66.PolsceprzypadłyGalicjaWschodniaiwiększośćWołynia,aUkrainie
Pruszów2009,s.19-20.OpolitycePiłsudskiegowobecUkrainypisałam.in.TajisijaZarec’ka,Juzef
Piłsuds’kyiiUkrajina,NANUkrajiny,InstytutistorijiUkrajiny,Kyjiw2007.
61
PaulKubicek,TheHistoryofUkraine,Greenwood,London2000,s.83.
62
J.Hrycak,HistoriaUkrainył,op.cit.,s.155.
63
KonwencjawojskowamiędzyPolskąaUkrainą,24.04.1920,w:T.Krząstek(red.),PolskaiUkra-
inał,op.cit.,s.20-23.
64
NormanDavies,Orzełbiały,czerwonagwiazda,przeł.A.Pawelec,WydawnictwoZnak,Kraków
2020.
65
J.Hrycak,HistoriaUkrainył,op.cit.,s.159-160.
66
TraktatpokojumiędzyPolskąaRosjąiUkrainą,18.03.1921,w:BronisławKomorowski(red.),
TraktatPokojumiędzyPolskąaRosjąiUkrainą.Ryga18marca1921:85latpóźniej,Rytm,Warszawa
2006,s.44-49.
31
