Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NiezawisłośćstanówwUSA
21
zbieżnymi)powinnybyćrozstrzyganezgodniezklauzuląsupremacyjną,kwestia
taniejestdokońcajasnazarównowdoktryniekonstytucyjnej,jakiworzecz-
nictwiesądowym,dotyczącymzwłaszczaobrotuhandlowegomiędzystanami16.
Uprawnieniarównoleglestanowiłykompromis,pozwalającyzapewnićrządowi
federalnemumożliwośćprowadzeniaaktywnejpolitykiwdziedzinach,jakichnie
możnabyłowyłączyćzwłaściwościstanówbezznacznegopowiększeniaryzyka
niepowodzeniawprocesieratyfikacyjnym.Otwierałyjednakszerokiepoledo
prowadzeniadługotrwałychsporów,wktórychzasadadomniemaniakompe-
tencjistanówniedajewystarczającejpodstawydorozstrzygnięcia.Powejściu
wżycieKonstytucjidoszłonatymtledobrzemiennegowskutkikonfliktumię-
dzyfederalistamiiantyfederalistami.Ciostatnidomagalisięuściśleniazasady
domniemaniakompetencjistanówwXPoprawce.Wprojekciezaznaczono
zatem–podobniejakwcześniejwArtykułachKonfederacji–żeuprawnienia,
któreniezostaływyraźnie(expressly)powierzoneUniiiwyłączonezwłaściwości
stanówprzysługująstanomalboludowi.Skutecznieprzeciwstawilisiętemufede-
raliści,booczywiściezależałoimnatym,abykompetencjerządufederalnegonie
byłyzawężanewformalnejinterpretacjiKonstytucji.Pokilkulatachobowiązy-
waniaKonstytucjiJamesMadisonzwyraźnąulgąiniebezsatysfakcjiodnotował:
…Mieliśmyrację.Suwerennawładzadajesiępodzielić.Gdybybyłoinaczej,tosys-
tempolitycznyStanówZjednoczonychbyłbytylkochimerą,aprzecieżfunkcjonuje.
(…)Trudnojestwyjaśnićfunkcjonowanieamerykańskiegomechanizmurządzenia
bezprzyznania,żesuwerennośćmożebyćpodzielona17.
WyznaczonewKonstytucjiiwnoszonychdoniejpoprawkachprawneramy
suwerennościstanówsąwraziesporówrozszerzanelubzawężaneworzecz-
nictwiesądowym.Jeślibyłyjakieśwątpliwości,codoskutkówwykreślenia
zprojektuXPoprawkitegojednegobudzącegokontrowersjesłowaexpressly,
torozwiałysięostateczniepokilkunastulatach.W1819r.SądNajwyższypod
przewodnictwemJ.Marshallaotwarciezakwestionowałsenswykładniliteral-
nej(McCullochv.Maryland).Skorowodróżnieniuodsformułowańzawartych
wArtykułachKonfederacjiokreślenieexpresslynieznalazłosięwuchwalonym
tekścieXPoprawki,to–dowodzilisędziowie–należyprzyjąć,iżrządowifede-
ralnemuprzysługująnietylkouprawnieniawyliczonewKonstytucji,aletakże
takie,którewynikajązjejnaczelnychidei(impliedpowers)isąniezbędne,aby
mógłkorzystaćzuprawnieńdlaniegozastrzeżonych.Konstytucja,którazgodnie
zintencjąjejtwórcówmaprzetrwaćwieki–stwierdziłwuzasadnieniuJ.Marshall
–musibyćdostosowywanadozmieniającychsięwarunkówirozmaitychkryzysów
społecznych.Jeśliwobectego,rządfederalnyzgodniezprzypisanąmuwKon-
16
Szerzejotzw.commerceclauseA.Pułło,dz.cyt.,s.72–73;T
.Wyciech,dz.cyt.,s.66.
17
TheWritingsofJamesMadison,NewYork1910,s.572.
