Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI•ZagadnieniaustrojuUSA
dwudziestustanachgubernatormożebyćodwołanyprzezwyborców,wtym
wsześciupodstawąodwołaniamożebyćwyłączniełamanieprzezniegoprawa.
Przypadkipozbawieniagubernatoraurzędusąsporadyczne.
WewszystkichstanachzwyjątkiemNebraskidziałająlegislaturydwuizbowe,
alepolityczneiustrojowemotywybikameralizmusąinne,niżnapoziomiefede-
ralnym.Wniektórychstanachzrównanookresypełnomocnictwczłonkówobu
izb,winnychreprezentantówwybierasięnadwalata,asenatorównacztery30.
Wizbachpierwszychzasiadaodczterdziestudoczterystureprezentantów,naj-
mniejnaAlasceiwDelaware,anajwięcejwmałymNewHampshire.Wskład
drugiejizbywchodzioddwudziestudosześćdziesięciusiedmiusenatorów,naj-
więcejwstanachNowyYorkiMinnesota.Prestiżlegislaturjestniski.Pomimo
zmianwymuszonychprzezfederalneustawodawstwoiorzecznictwosądowe
zachowałosięwopiniispołecznejdługoutrwalaneprzekonanie,żestanowe
zgromadzeniaprawodawczeniesąreprezentatywneidbająprzedewszystkim
ointeresy–jaktosięzprzekąsemokreśla–domokrążnychsprzedawcówjabłek
(appleknockers)31.Wedługrozpowszechnionegopoglądu,piastowaniemandatu
stanowegotomałoatrakcyjnaformasłużbypublicznej,któranieprzynosisatys-
fakcjianikorzyści.Toraczejrodzajapart-timejob,ponieważuprawnienialegi-
slatursąograniczoneitylkowniewielustanachwynagrodzenieichczłonków
możebyćuznanezaprzyzwoite.
Współcześniautorzyamerykańscyzwracająuwagęnarosnąceznaczenie
urzędugubernatorawuprzemysłowionychstanachŚrodkowegoWschodu32,
gdzieosiągniętonajdalejidąceefektywrozszerzaniuzwiązanychztymurzę-
demkompetencji.Wwiększościstanówegzekutywajestjednakjednoosobowa
tylkowsensiejaknajbardziejformalnym.Możewydawaćsięparadoksem,że
toniestanyNowejAnglii,aleZachoduiPołudniahołdujątradycjiogranicza-
niaroliustrojowejiautonomiilegislaturorazswoiściepojmowanejkolegialno-
ściegzekutywy,wktórejgubernatorpozostajeraczejfigurąpolitycznąomniej
lubbardziejugruntowanymosobistymautorytecie,niżfaktycznymszefemcałej
administracji.Dlailustracjisięgnijmydojednegozcharakterystycznychztego
punktuwidzeniaprzykładów.
Nevadajestjednymzestanów,wktórychdokonujesięwyborureprezen-
tantównakonkretnąsesjęlegislatury,asenatorównadwiesesjezwyczajne.Co
30
JednoizbowalegislaturaNebraskiwybieranajestnaczteroletniąkadencję.
31
Sądyfederalnekonsekwentnieuchylałysięodjurysdykcjiwkonfliktachwywołanychprzezto-
lerowaniewustawodawstwachstanowychstrukturalnychikoniunkturalnychdeformacjiwyborczych,
uznającżeichskutkisąkwestiąpolitycznąoznaczeniulokalnym,zczegoażdopoczątkulatsześćdzie-
siątychminionegostuleciatrudnobyłosięwycofać.Szerzejzob.J.Jaskiernia,Zasadarównościwprawie
wyborczymUSA,Warszawa1992,s.30–61.
32
ZwłaszczawstanachNowyYork,Pensylwania,NewJerseyiMassachusetts.
