Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykatradycjiprawnych
25
Charakteryzująckulturyprawneprzyuwzględnieniuwyżejwskazanych
cech,należyzwrócićuwagęnazasadniczerozbieżnościpomiędzycommon
lawiprawemstanowionym.Terozważaniabędąwdalszejczęścininiejszego
rozdziałuskonkretyzowaneizepchniętezeskalimakronanieconiższypo-
ziom,codoprowadzidowyróżnieniawramachprawastanowionegotradycji
germańskiejifrancuskiejorazrozwiązańmieszanych.Prawostanowionejest
znaczniestarszeijestnajbardziejrozpowszechnione46.Początkitegopierwsze-
gosięgają450r.p.n.e.(DwanaścieTablic-duodecimtabulae),ategodrugie-
godopiero1066r.n.e.,kiedydoszłodopodbiciaAngliiprzezNormanów47.
Kulturacommonlawwyrosłazprawastanowionego,którebyłojużrozwinięte
przezwiekiiprzekształciłosięwprawopowszechne.Jestprawemniepisanym
iprecedensowym.Opierasięnazwyczajach,któreewoluowałyibyłyrozwi-
janeprzezwieki48.Zostałoprzygotowaneprzezsędziówidlanich,awkon-
sekwencjijestmocnoosadzonewpraktycesądowej49.Powstawałojakonpo-
trzebachwili”
.Kiedypojawiałsiękonkretnyproblem,byłrozwiązywanyprzez
sędziego50.Commonlawjesttworzonezatemwznacznejmierzeprzezsądy.
Wodróżnieniuodniegoprawostanowionetworzyustawodawca,przyczym
częstoimpulsdojegodziałańwychodzizdoktryny,adopieropospisaniujest
wdrażaneprzezsądy,którejedyniestosująprawo.Prawostanowionemacha-
rakterbardziejabstrakcyjnyitworzonejesttak,abynadawałosiędowielo-
krotnegozastosowania.
Upodstawkażdejzomawianychkulturprawnychstoiinnysposóbmy-
śleniaprawniczego.Wkulturzeprawastanowionegodominujewyżejwska-
zanaabstrakcyjność51.Oznaczato,żestosującabstrakcyjneprzepisy,sądy
podejmująpróbęrozstrzygnięciaistniejącegoproblemu.Przezcechęprawo
niejakozgóryjestprzygotowanedorozwiązywaniaprzyszłychproblemów,
stądmożnapowiedzieć,żecharakteryzujesięprospektywnością,planowo-
ścią,adodatkowojestusystematyzowane.Zkoleikulturęcommonlawcechuje
konkretność.Rozwiązańposzukujesięnakanwiekonkretnego,zindywidua-
lizowanegoprzypadku.Sądtakikazusrozstrzyga,stądzacechętejkultury
46
J.H.Merryman,R.Pérez-Perdomo,TeCivilLaw,s.1.
47
Zob.np.D.S.Clark,TeideaoftheCivilLawTradition[w:]J.H.Merryman,D.S.Clark,
J.O.Haley,TeCivilLawTradition,s.5;A.Dop,IntroductionintolegalEnglishforDutch
Students,[b.m.w.]2009,s.3.
48
P.deCruz,AModernApproach,s.30.
49
M.A.Glendon,M.W
.Gordon,C.Osakwe,ComparativeLegalTraditions,s.7.
50
P.deCruz,AModernApproach,s.30.
51
K.Zweigert,H.Kötz,AnIntroductiontoComparativeLaw,s.69.