Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Podstawymetodologicznebadań
19
(nawykresiezasygnalizowanezapomocąprzerywanychlinii)-zsemantykąmenta-
listycznąnrozszerzoną”,włączającądoopisuznaczeniatakżecechyniekonieczne,ale
charakterystycznedlatypowychobiektów,doktórychodnosisiędananazwa.Wwersji
umiarkowanej,bliższejneostrukturalizmowi,owecechytypowepowinnybyćutrwalone
wjęzyku(derywatach,frazeologizmach,przysłowiach),wwersjimaksymalistycznej-
przynajmniejpotwierdzonewtekstachispójnezinnymifaktamijęzykowo-kulturo-
wymi(zob.Grzegorczykowa2010:31-32).
PonaddekadętemuDirkGeeraertszadającpytanieoto,coczekasemantykęlin-
gwistycznąwprzyszłościicomogłobydoprowadzićdozbliżeniasiędosiebienurtu
neostukturalistycznegoikognitywnego,prognozował,żebędątobadaniakognitywne
opartenawielkichkorpusachjęzykowych,doktórychpowstaniawnajwiększejmierze
przyczyniłasięlingwistykakomputerowaokorzeniachstrukturalistycznych.Onieznacz-
nejdotychczasrolibadańkorpusowychnadjęzykowąkonceptualizacjąuczućwspomi-
nająBarbaraLewandowska-TomaszczykiPaulWilson(2018:184).Wydajesięjednak,
żejużwspółcześniemożnawskazaćsporoprzykładówpraconachyleniukognitywnym
wróżnysposóbkorzystającychzobszernychkorpusówjęzykowych-isąwśródtych
opracowańmiędzyinnymitakie,któredotycząrozumienianazwuczućwróżnychjęzy-
kach(np.wjęzykuangielskiminiemieckim-Stefanowitsch2004;wdawnejiwspół-
czesnejangielszczyźnie-Tissari2006iFabiszak,Hebda2010;wjęzykachangielskim
ipolskim-Dziwirek,Lewandowska-Tomaszczyk2010;Lewandowska-Tomaszczyk,
Wilson2014,2018;Wilson,Lewandowska-Tomaszczyk2017;Krawczak2015;wangiel-
skim,francuskimipolskim-Krawczak2017;wpolskimiczeskim-Kaczmarska2015,
2016,wczeskim-Saicová-Řimalová2010,2015,orazwpolszczyźnie,takżenatle
porównawczyminnychjęzyków-Falkowska2012;Głąbska2014;Grzegorczykowa,
Mikołajczuk2019;Mikołajczuk1999,2008,2009iin.).
Wprezentowanejpracyprzyjmujemyperspektywękognitywną,aleniezapomi-
namyoosiągnięciachpoprzedników.Zgodniezzałożeniamiczołowychkognitywistów
amerykańskich,CharlesaFillmore’a(1971;1982,1985),George’aLakoffa(1987/2011)
iRonaldaLangackera(1987/2011,1995,2004,2014),znaczenieutożsamiamyzkoncep-
tualizacją,któraobejmujetreścipojęcioweorazspecyficznedlaposzczególnychwyrażeń
językowychiużyćtekstowychsposobyorganizacjitychtreści,czylisposobyichobrazo-
wania(por.Langacker1995:18-28,68-69;Taylor2007:225-226;Kövecses2011:28-29;
Lewandowska-Tomaszczyk2010b:8;Muszyński1998:30).JakzaznaczaJohnTaylor:
[ś]znaczeniajęzykoweosadzonesąwcałokształciestrukturpojęciowychczłowieka.
Strukturysemantyczneniesąstabilnymi,zawieszonymiwpróżni,bezcielesnymiobiek-
tami.Rozumieniedanegopojęciauzależnionejestzawszeodjakiegośkontekstu(Taylor
2007:139).[ś]to,wjakisposóbdanesłowozostajeużyte,wynikazroli,jakąpełniono
wkonceptualizacji,którejwyrazpragniedaćmówiący.(Taylor2007:75)
Nadawcawypowiedzi,wprowadzającdoniejposzczególnesłowaikonstrukcje
językowe,uwypuklawybraneelementywiedzyniezbędnejdorozumieniadanegozja-
wiska,októrymmówi(np.wstyduczydumy),inneprzenoszącwtłolubniekiedy
zupełniejeusuwajączpolawidzeniaodbiorcy:
