Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
specyfikasystemuklientalnegonalitwiewpierwszejpołowiexviiwieku
41
płacasiępatronowisłużbąilojalnością40.JakargumentowałRolandMou-
snier,istotazwiązkuopierałasięgłównienawierności(fdélité)klientawo-
becpryncypałaiwzajemnymuczuciu,tymczasemnadziejetegopierwszego
naprotekcjęikorzyścimaterialnewpisywałysięwdefinicjęukładu,leczmia-
łyznaczeniedrugorzędne41.Poglądtenpodzielałnp.MarkGreengrass,któ-
rybadającsiećpowiązańklientalnychHenrykaIdeMontmorency,doszedł
doprzekonania,żeopierałasięonaraczejnaprzyjaźniibraterstwieniżna
ambicjachinadziejachksiążęcychklientównajakieśwymierneprofity;tym
bardziejżeważkąrolęodgrywaływtymprzypadkuwięzirodowe,ponieważ
częśćludzinajbliższychksięciubyłaspokrewnionazwpływowąrodzinąRo-
zelodpokoleńsłużącąrodowideMontmorency42.
Wybórpodstawowegowyróżnikarelacjitypupatron-klientspomiędzy
lojalnościoraznadzieinałaskęjestdośćskomplikowany,sprowadzasiębo-
wiemdoniewdzięcznegozadaniazinterpretowanialudzkiejmotywacji.Nie-
wdzięcznegozconajmniejkilkupowodów.Popierwszeto,żemożnawyja-
śnićczyjeśzachowanieracjonalnymipobudkami,najbardziejdlapostronnej
osoby(wtymibadacza)uchwytnymi,niemusiwcaleoznaczać,iżwłaśnie
oneprzyczyniłysiędoprzyjęciakonkretnejpostawy.Cowięcej,ocenazper-
spektywyzewnętrznegoobserwatora,zaledwieusiłującegozrozumiećbada-
nąrzeczywistość,dysponującegowybiórczymidanymi,reprezentującegood-
miennysystemwartości,niesprzyjapoznaniu,aprzeciwnie-jestnarażona
nauproszczenia,wyjaśnieniawnutylitarystycznym”duchu,któresprowadza-
jąsiędoprzypisaniajednostceświadomejkalkulacjizyskówistrat,niejako
zgóryzakreślającejjejkonsekwentnierealizowanąstrategiężyciową43.
Odnośniedoprzedstawionegowyżejwyróżnieniafdélitékosztemosobi-
stychcelówklientawartopostawićpytanie,czyistotniebyłytodwaodręb-
ne,czasemtrudnedopogodzeniaelementy.Supremacjawiernościmusiała-
byzakładaćwpewnychokolicznościachgotowośćsługidopoświęceńnawet
własnymkosztem,dobezinteresowności.Tylkoczyjestonawogólemożli-
wa?JakdowodziłPierreBourdieu,każdepole44,konstytuującsię,wytwarza
40
WięcejnatentematvideA.Mączak,Klientela…,s.10.
41
R.Mousnier,Lesfdélités…,s.35-46.
42
M.Greengrass,NobleAinities…,s.283,294,299.
43
P
.Bourdieu,Rozumpraktyczny.Oteoriidziałania,tłum.J.Stryjczyk,Kraków2009,s.113-
-114,120.
44
Pole(lechamp)wujęciuBourdieuoznaczapewnązawężonączęśćstrukturyspołecznej,
któraskupiajednostkilubgrupyskoncentrowanenapodobnychdążeniachirywalizują-
cychopozycjęwjegoobrębiewzgodziezobowiązującymitukryteriamiiwimięcelów
uznawanychzawyjątkowoważne.
