Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sercaikieszenie.StanisławWojciechowskiiideakooperacji
XIX
stacjeobliczonenawyrażeniesolidarnościzwalczącymiwMoskwie
czyPetersburgurosyjskimirobotnikaminiebudziłyichentuzjazmu.
Widzieliwnichprzedewszystkimrozpraszaniesiłiniebezpieczną
próbę„rozpuszczenia”narastającychnaterenieKrólestwawystąpień
wogólnorosyjskiejrewolucji,napędzanejprzedewszystkimpragnie-
niemdemokratyzacjiimperiumcarów,aniechęciąutworzeniapaństw
narodowychnajegorubieżach2;.„Młodzi”przeciwnie,uważali,że
demokratyzacjapaństwajestcelemrealnymizarazempierwszym
krokiemkujakiejśformiefederalizacjiRosji,abyćmożewręczpo-
kojowegouznaniaprawaPolakówdoutworzeniawłasnegopaństwa.
Odcinaniesięodwalkiprowadzonejprzezrobotnikówrosyjskichzich
perspektywybyłonietylkogwałtemnafundamentalnejdlasocjalizmu
zasadziesolidarnościklasowej,alerównieżbłędemtaktycznym,wy-
nikającymzniezrozumienianowejsytuacji,stworzonejprzezpotężny
ruchrewolucyjnywimperiumcarskim29.
Tegorodzajuróżniceprogramowedałyosobieznaćzcałąmocą
podczasodbytejwczerwcu1905rokuwpodwarszawskimJózefowie
RadyPartyjnej,podczasktórejmiałazapaśćdecyzjawkwestiikie-
runkówdalszejpolitykiPPS.Doudziałuwniejwcharakterzegościa
zaproszonorównieżWojciechowskiego,którychoćwostatnimczasie
pozostawałnieconauboczupracorganizacyjnychnaterenieKróle-
stwa,byłjednakbądźcobądźjednymzweteranówdziałalnościPPS,
ajegoautorytetzarównodla„starych”,jakidla„młodych”niepod-
legałdyskusji.Ostatecznieztoczonychprzezkilkadniostrychdebat
isporówzwycięskowyszliraczej„młodzi”—tokuichstanowisku
zdawałasięskłaniaćwiększośćdelegatów,oniteżosiągnęliprzewagę
wCentralnymKomitecieRobotniczym,kierującymbieżącądziałal-
nościąPPS.Kryzyswewnętrznywpartiitrwałjednaknadalażdo
2;Por.AndrzejGarlicki,JózefPiłsudski1867-1935,Znak,Kraków2008,s.142
inast.
29SzerzejnatematokolicznościrozłamuwPPSitowarzyszącychmupolemikpu-
blicystycznychpisząAnnaŻarnowskaorazJadwigaPossart(por.AnnaŻarnowska,
GenezarozłamuwPolskiejPartiiSocjalistycznej1904-1906,PWN,Warszawa1965;
JadwigaPossart,Strukturymyśleniateoretycznegoakontrowersjeideologiczne[Pole-
mikiwpublicystycePPSwokresierozłamu1906-1908],KsiążkaiWiedza,Warsza-
wa1963).
