Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
T.Sakowicz,Wybraneaspektyśrodowiskarodzinnegowpercepcjiiocenieosóbosadzonych
wpolskichzakładachkarnych,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-181-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
32RozdziałI.Stanbadańnadsytuacjążyciowąirodzinnąwięźniów
nym.Inaczejdziejesięwtrzechostatnichprzypadkach,gdzieszybkaiprawidłowa
orientacjawbodźcachzagrażającychpozwalaskutecznieuniknąćlubzapobiec
sytuacjiprzykrej.Skutecznaorientacjawbrakulubprzeszkodachpozwalazwykle
szybkojeusunąćidoprowadzićdowykonaniautrudnionejczynności.Podobnie
szybkaorientacjawsytuacjiumożliwialepszejejopanowanie25.
Analiząsytuacyjnegotłamotywacyjnego105zabójcówzajmowałsięm.in.
JózefK.Gierowski,którynapodstawiebadaństwierdził,żezabójstwapopeł-
nianebywałynajczęściej(79%przypadków)naskuteknarastającegoprzez
dłuższyczaskonfliktupomiędzybadanymiaichotoczeniemspołecznym.
Możnatumówićosytuacjiciągłej,obokktórejwznaczniemniejszymodsetku
zaznaczyłysięzabójstwapopełnionewsytuacjinagłej,niespodziewanej,nowej
izarazemzaskakującejdlasprawcy.Ichanalizawykazała,żepodłożembyła
najczęściejfrustracjaideprywacjaważnychspołecznieibiologiczniepotrzeb
26
.
WinnymmiejscuAutorzaznacza,że
[...]wprzypadkuczynówprzestępnychbędziesięmiałodoczynieniaalbozewzględ-
niestałym,niewykształconymnależyciemechanizmemsamokontroli(możnaby-
wićwtedyoniedojrzałejosobowości)lubteżzsytuacją,wktórejnaskutekdziałania
bardzosilnychbodźcówstresowychsamokontrolazostałazaburzonaiczynności,
składającesięnazachowanieprzestępne,sterowanenapoziomieemocjonalno-
-popędowym.Teostatniesytuacjezdająsięmiećcharakterregresji,awięczachowa-
niapolegającegonapowrociedominionych(prymitywnych,dziecięcych)formrea-
gowaniapodwpływemsilnegostresu,schorzeńpsychicznychczyneurologicznych.
Wydajesięrównież,istniejezależnośćpomiędzypoziomemregulacjiprzestęp-
nychczynnościagresywnychaemocjonalnąbądźinstrumentalnąwartościąagresji.
Taostatniaprzeważałabywsytuacji,gdyregulacjaprzebieganapoziomiestruktur
poznawczych.Dotyczyłobytonaprzykładzaplanowanegoiprzeprowadzonego
ściślezprzyjętymplanemzabójstwazchęcizysku(zmotywówekonomiczno-ra-
bunkowych)wprzeciwieństwiedozabójstwapodwpływemstanusilnegowzbu-
rzenia,kiedytoprzejawianaprzezsprawcęagresjamagłówniecharakteragresji
emocjonalnej,asamczynsterowanyjestprzezstrukturyemocjonalno-popędowe27.
Wliteraturzeprzedmiotuznajdujemywieleopisówanalizowaniasytuacji
życiowejprzestępców,wktórychautorzyposzukujągłównejprzyczynyza-
chowaniasankcjonowanegoprawem.Ichenumeracjazajęłabywielemiejsca,
dlategozainteresowaneosobymogąskorzystaćzopracowańtakichautorów,
jak:W.Domachowski,A.Wolska,E.Kędra,S.Morusiewicz,J.K.Gierowski,
Z.Majchrzyk,J.M.Stanik,K.Sławik,B.Hołystiwieluinnych.Wartotylko
zaznaczyć,żebadaniamiobecnieobejmujesięwszystkiezmożliwychuwarun-
25Tamże,s.186;por.też:J.K.Gierowski,Rolabiegłegopsychologawopiniowaniuopoczytalności-
problemydiagnostyczneikompetencyjne[w:]J.K.Gierowski,A.Szymusik(red.),Postępowanie
karneicywilnewobecosóbzaburzonychpsychicznie.Wybranezagadnieniazpsychiatrii,psychologii
iseksuologiisądowej,CollegiumMediumUJ,Kraków1996,s.137-146.
26J.K.Gierowski,Motywacjazabójstw,Wyd.AkademiiMedycznej,Kraków1989,s.67in.
27J.K.Gierowski,Rolabiegłegopsychologawopiniowaniu…,dz.cyt.,s.142-143.