Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
T.Sakowicz,Wybraneaspektyśrodowiskarodzinnegowpercepcjiiocenieosóbosadzonych
wpolskichzakładachkarnych,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-181-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
34RozdziałI.Stanbadańnadsytuacjążyciowąirodzinnąwięźniów
1.3.Współczesnarodzinapolska
wobliczukarypozbawieniawolności
Wpodrozdzialetymuwagabędziezwróconanaaspektzdefniowaniapojęcia
karypozbawieniawolnościwodniesieniudorzeczywistościrodzinnej,która
zostałaniądotknięta.Mówiącokarzepozbawieniawolności,mamynamyśli
przedewszystkimprzestępstwo.Pojęciemtymokreślasięczyntraktowanyjako
zawiniony,naruszającyobowiązująceprawoiuznanyzaspołecznieszkodliwy
lubniebezpieczny,ajednocześniezagrożonyformalnieokreślonąkarą
30
.Kara
pozbawieniawolnościzaliczanajestdonegatywnejsankcjispołecznej,trakto-
wanejjakoformadziałaniaspołecznegobędącegokonsekwencjązłamaniaobo-
wiązującegoprawa,normlubzasadijestwzwiązkuztymjednymześrodków
sprawowaniakontrolispołecznej.Negatywnasankcjaspołeczna(represyjna)
to,inaczejmówiąc,formalneinieformalnespołecznekaranie(np.zwolnie-
niezpracy,areszt,ostracyzm,lincz)jednostekczygrup,którezachowująsię
wokreślonejsytuacjispołecznejniezgodniezwymaganiamiczyoczekiwania-
miszerszegośrodowiskaspołecznego
31
.
Instytucjawięzieniazwiązanazrealizacjąkarypozbawieniawolnościzna-
nabyławświecieoddawna.Przekazyhistoryczneinformująnaprzykład
oogromnejdolegliwościtejinstytucji.
Wstarożytnościiśredniowieczupozbawieniewolności,podobniejakwiele
wiekówpóźniej,bodoprzełomuXIXiXXstulecia,traktowanoniejakośrodek
samwsobie,leczjakosposóbprowadzącydorealizacjiinnegocelu.Byłonim
wykonaniekarywłaściwej,którapolegałagłównienakarześmiercipoprzedzonej
torturami,okaleczeniemciała,skazaniunagalerylubnabanicję.Karamiałado
spełnieniajakiścelspołeczny.Początkowostanowiłaprzedewszystkimodwetza
popełnionewiny,byłazemstą.Przywracałaistniejącyporządekspołeczny,utwier-
dzaławładzęrządzących32.
Panującewówczesnychwięzieniachwarunkicharakteryzowałysięniezwy-
kłąsurowością,szkodziłyzdrowiuosadzonych,którzytraktowanibylibardzo
częstowsposóbnieludzki,iprzyczyniałysięnierzadkodocałkowitejdegrada-
cjispołecznejiosobowościowejkonkretnegowięźnia,atakżejegonajbliższej
rodziny.Takistantrwałprzezcałewiekiidopierowczasachnambliższych-
przełomXIXiXXwieku-następowaćzaczęłypowolneprzeobrażenianietylko
wjakościodbywaniakarypozbawieniawolności,alerównieżwtraktowaniu
tejkary-niewedługzasadyretrybutywnej,leczjakoszansyreadaptacjispo-
30Por.K.Olechnicki,P.Załęcki,Słowniksocjologiczny,WydawnictwoGrafftiBC,Toruń1999,
s.168.
31Por.K.Olechnicki,P.Załęcki,Słowniksocjologiczny,dz.cyt.s.184.
32D.Raś,Opoprawiewinowajcówwwięzieniachizakładachdlanieletnich.Propozycjeprawników,
lekarzy,działaczyspołecznychipedagogóworazrozwójwięziennictwadopołowyXXwieku,Wy-
dawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice2006,s.17.