Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WybraneproblemywschodniegopograniczaPolskiwobecwyzwańwspółczesności
obustronachgranicy.Obszarpograniczaspołecznegowyznaczająswoimi
podróżamijegomieszkańcy,możeonulegaćzmianom,powiększaćsięlub
zmniejszać”17.
Reinterpretacjipodstawowychterminówipojęćzwiązanychzpograni-
czempodjąłsięA.Sadowski.Opierającsięnawcześniejszejkoncepcjipogra-
niczaiwłasnychdoświadczeniachbadawczych,wyodrębniłnoweterminy,
któreznacznieposzerzająpoprzednieustalenia.Doczęściskładowych
zmodyfikowanejkoncepcjinależyzaliczyć:społecznyobszarpogranicza,
więźterytorialnąmieszkańcówrozumianąjakospoiwołączącezbiorowo-
ścizokreślonymterytorium,pogranicznośćjakoprzenikaniewytworów
kulturowychwkomponowanewcałokształtkontaktówmiędzykulturo-
wychorazpograniczespołecznelubspołeczno-kulturowerozumianejako
określonapostaćładuukształtowanegownastępstwierealizowanejpo-
graniczności18.
Istotąwyodrębnieniasiępograniczawedługautoramusibyćinforma-
cjasłużącadoΠwydzieleniaobszarupogranicza,którejestzamieszkiwanie
przezprzedstawicielidwóchlubwięcejzbiorowościwspołecznejświado-
mościtraktowanychjakoodrębne,różne”19.Ponadtozasugerowałpowią-
zaniepograniczaitransgranicza,konstytuowanegoprzezobecnośćgranic
państwowych,wjedenschematteoretycznyzewskazaniemzasadniczej
ichodmienności.Rozgraniczenietychpojęćwynikazfaktu,żepogranicza
dotycząobszarówskupionychnajczęściejprzygranicachadministracyjno-
-państwowych,zaśtransgraniczedotyczyobszarówpołożonychpoobu
stronachgranicadministracyjno-państwowych20.Powyżejokreślonaod-
miennośćpograniczaitransgraniczanieoznaczaodrębnościspołecznych
fenomenówopisywanychprzeztekategorie.Wdoświadczeniupolskiego
pograniczawschodniego,doktóregoodwołujesięA.Sadowski,procesypo-
granicznościitrasgranicznościprzenikająsięwzajemnie,tworzącskompli-
kowaneukładyzależności.
Zapodsumowaniepowyższychustaleńterminologicznychmożnaprzy-
jąćencyklopedyczneujęciepograniczaprzedstawioneprzezI.Machaj:[po-
granicze]Πjestobszarem,naktórymkontaktująsięzesobądwielubwięk-
szailośćgrupodmiennychkulturowo.Definicyjnymicechamipogranicza
sąwięc:obszar,kontaktspołecznyiprzenikaniekultur”21.
1.2.Perspektywybadawczepogranicza
Przedstawionedotychczassocjologicznekonstruktypograniczaza-
zwyczajsąpogłębianeoanalizydotyczącetejproblematykiwperspekty-
17
Tamże,s.256.
18
Por
.ASadowski,Pogranicze-pograniczność-tożsamośćpogranicza[w:]H.Bajor,D.Wojakowski,A.
Sadowski(red.)ΠPogranicze.Studiaspołeczne”
,tomXIV
,Białystok2008,s.18-19.
19
Tamże,s.18.
20
ASadowski,Pogranicze-pogranicznośćł,s.24.
21
I.Machaj,Pogranicze-hasło,Encyklopediasocjologii,tom3,OficynaNaukowa,Warszawa2000,s.125.
14
