Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Reakcjeorganizmuczłowiekanawysiłekfizyczny
kJ/godz.itp.)lubodpowiadającemuzapotrzebowa-
nietlenowe(wyrażonewl/min).Wbadaniachkli-
nicznychintensywnośćwysiłkuczęstookreślana
jestjakowielokrotnośćspoczynkowegotempa
przemianymaterii,aściślejmówiąc—spoczynko-
wegopobieraniatlenu.Ekwiwalentemspoczynko-
wegoVO
2
jestmet(1met=3,7mlO
2
/min/kg).
Obciążenie,przyktórymosiąganyjestVO
2
max,
nositeżnazwęobciążeniamaksymalnego,nato-
miastwszystkieobciążeniamniejszeodmaksy-
malnegookreślasięjakosubmaksymalne,awięk-
szejakosupramaksymalne(rycina1.3).
Klasyfikacjęwysiłkówsubmaksymalnychwza-
leżnościodobciążeniawzględnegoprzedstawiono
wtabeli1.5.Klasyfikacjataodnosisiędozdro-
wych,młodychludziiodpowiadaichodczuciu
ciężkościwysiłku.Uludziwstarszymwiekuicho-
rychzprzewlekłymischorzeniamitolerancjawy-
siłkówmożebyćzmniejszonanaskutekfizjologicz-
negoprocesustarzeniasięiróżnegotypuzmian
patologicznych,np.bóluwieńcowego,lubzmian
ischemicznychwEKGpojawiającychsięprzyma-
łychobciążeniach.Generalnieuosóbstarszych
ichorychprzyjmujesię,żeobciążeniapowyżej
30%VO
2
maxnależyuznaćzaobciążenieduże.
Wzależnościodrodzajuprocesówmetabolicznych
przeważającychwpokrywaniuzapotrzebowania
energetycznegowysiłkipodzielićmożnanaana-
erobowe(beztlenowe)iaerobowe(tlenowe).Mak-
symalnyczastrwaniawysiłkówanaerobowychnie
przekracza2-3min.Należądonichwysiłkista-
tyczneointensywnościwiększejniż30%MVC
iwysiłkidynamicznesupramaksymalne.
Ważnymkryteriumklasyfikacjiwysiłkówdyna-
micznychjeststosunekobciążeniadoproguana-
erobowego.Prógtenuważanyjestzagranicęmię-
dzyobciążeniamiumiarkowanymiidużymi.
(l/min)
VO
2
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
0
100
Wysiłekmaksymalny
submaksymalne
Wysiłki
VO
Obciążenie(W)
2
max
200
supramaksymalne
300
Wysiłki
400
Rycina
1.3.Pobieranietlenuprzezorganizmpodczaswy-
siłkuowzrastającymobciążeniu.Liniaprzerywanaoznacza
zapotrzebowanietlenoweprzykolejnychobciążeniach.
Tabela1.5.Klasyfikacjawysiłkówsubmaksymalnychna
podstawieobciążeniawzględnego
Wysiłkistatyczne
Wysiłkidynamiczne
–lekkie(<10%MVC)
–lekkie(<30%VO
2
max)
–średniociężkie
(10–20%MVC)
–średniociężkie
(30–50%VO
2
max)
–ciężkie(20–30%MVC)
–ciężkie(50–75%VO
2
max)
–bardzociężkie
(>30%MVC)
–bardzociężkie
(>75%VO
2
max)
MVC–maksymalnasiłaskurczudowolnegozaangażowanejgrupymięśni,
VO
2
max–maksymalnypobórtlenu
Reakcjeorganizmuczłowieka
nawysiłekfizyczny
Reakcjaukładuoddechowegonawysiłki
Podczaswysiłkuprawienatychmiastzwiększa
sięwentylacjapłucdziękiaktywacjiośrodkówod-
dechowychprzezimpulsypochodzącezośrodków
ruchowychkorymózgowej.Doprzyspieszeniaipo-
głębieniaoddechówprzyczyniająsiętakżeodruchy
zmechanoreceptorówmięśniiścięgienorazche-
moreceptorówmięśniowych,atakżewzroststęże-
15
