Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fizjologicznepodstawywysiłkówfizycznych…
Zdolnośćorganizmuczłowieka
dowysiłkufizycznego
Termin„wysiłekfizyczny”oznaczanietylkoak-
tywnośćmięśniszkieletowych,alerównieżzmiany
czynnościnarządówiukładówwspółdziałających
wzaopatrzeniupracującychmięśniwtlenisub-
stratyenergetyczneorazwusuwaniuciepłaipro-
duktówprzemianymateriizmięśni.Ważnym
elementemwysiłkujestteżaktywnośćprocesów
regulacyjnychzapobiegającychzaburzeniomhomeo-
stazyogólnoustrojowejiupośledzeniuzaopatrzenia
mózguwtleniglukozę.Zdolnośćdowysiłkuokre-
ślasiępoprzez:sprawnośćfizyczną,wydolność
fizycznąoraztolerancjęwysiłkową.
Sprawnośćfizyczna
Pojęcietoobejmujecechymotoryczne,takiejak
szybkośćruchów,siłamięśni,gibkość(giętkośćcia-
ła,zwinność)iwytrzymałość.Zależąoneprzede
wszystkimodwłaściwościukładuruchowego.
Dużeznaczeniewkształtowaniucechmotorycz-
nychmaczęstotliwośćimpulsównerwowychpobu-
dzającychmięśnie,szybkośćprzewodzeniatych
impulsówikoordynacjaruchów.Owielkościmak-
symalnejsiłymięśniowejdecydujezawartość
białekkurczliwychwkomórkachmięśniowych.
Natomiastszybkośćskurczówmięśniadetermino-
wanajestwznacznymstopniuprzezzawartość
wskładziemięśniakomórek(włókien)szybko
kurczącychsię.Maksymalnaszybkośćskurczów,
siłaimocgenerowanawczasiewysiłkuzależąteż
odzawartościwkomórkachmięśniowychłatwo
dostępnychsubstratówenergetycznych,takichjak
fosfokreatynaiglikogen,umożliwiającychnatych-
miastowywzrosttempauwalnianiaenergiibez
udziałutlenu.Dużazawartośćwłókienwolnokur-
czącychsięiszybkokurczącychsięoksydacyjnych
sprzyjawiększejodpornościnazmęczenie(wy-
trzymałości).Wprzypadkuwysiłkówdługotrwa-
łychpojęciewytrzymałościjestrównoznaczne
zpojęciemogólnejwydolnościfizycznej(patrz
dalej).Wśródcechmotorycznychdecydujących
osprawnościfizycznejdużeznaczeniemateżgib-
kość,którazależyodfunkcjiiruchomościstawów
orazwłaściwościelastycznychwięzadełiinnych
elementówłącznotkankowychukładuruchowego,
atakżeodstopniaotłuszczeniaciała.
Tabela1.1.Typywłókien(komórek)mięśniowych
Włóknawolnokurczącesię,czerwone
(włóknatypuI,SO)
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachtlenowych
+++
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachbeztlenowych
+
odpornośćnazmęczenie+++
Włóknaszybkokurczącesięoksydacyjne,czerwone
(włóknatypuIIA,FOG)
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachtlenowych
++
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachbeztlenowych
++
odpornośćnazmęczenie++
Włóknaszybkokurczącesięglikolityczne,białe
(włóknatypuIIX,FG)
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachtlenowych+
zdolnośćpozyskiwaniaenergiiwprocesachbeztlenowych
+++
odpornośćnazmęczenie+
12
