Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przezpocieranieosiebiemiękkiegoitwardego
Rys.2.1.Oprzyrządowaniedonieceniaognia
kawałkadrewna
2.Pozyskiwanieenergii
l
l
l
wykorzystano,wopracowywanychpocząw-
szyodXIXwieku,silnikachspalinowych.
Jednakżezewzględunapowszechnośćsto-
sowanianapędówtegorodzaju,zagadnieniu
1836–wUSAwstanieMassachusetts
uruchomionopierwsząfabrykęzapałekz
łebkamifosforowymi;
1845–austriackichemikAntonvon
Schrotter(1802-1875)uzyskałczerwony
fosfor;
1855–SzwedJohanEdvardLundström
(1815-1888)uruchamiafabrycznąpro-
dukcjęzapałekbezpiecznychtzw.zapa-
łekszwedzkich.
Wpóźniejszychlatachenergięspalania
silnejwiązkiświatławywoływałyogieńw
temupoświęconojedenzkolejnychrozdzia-
materialełatwopalnym.Tametodaniecenia
łówopracowania.
ogniawykorzystywanabyłajeszczewXVII
iXVIIIwieku.
Wokresiepóźniejszymogieńzaczęto
2020Energiasprężystości
niecićstosującrozmaitekrzesiwa,odktórych
byłjużtylkojedenkrokdoobecniewykorzy-
Woparciuoznajomośćtegorodzaju
stywanychzapałek.Ważniejszewydarzenia
energiipowstałaponad60.000latatemu
związanezprodukcjązapałekpodanoponiżej
pierwszamaszyna–łuk,którauwolniłanie-
wielkiegromadykoczownikówodwidma
wformiekalendarium:
śmiercigłodowej.Wstarożytnościbudowano
l
507–wChinachwynalezionopierwsze
rozmaitemachinydomiotaniapocisków,
zapałki.Zwanoje„ognistymcalowym
wykorzystująceenergięsprężystości(patrz
patykiem”iskładałysięonezpatyka
rozdział10).Wykorzystywanowtymcelu
sosnowegozgłówkązsiarki;
energięskręcanychlinorazsprężystośćbe-
l
1805–wParyżuChancel,asystent
lek.WwiekuXVIzastosowanosprężynędo
francuskiegochemika
Louis
Jacques
napęduzegarków.
Thenharda(1777-1857),wyprodukował
pierwszeeuropejskiezapałki.Ichzapa-
lenie
następowało
przez
zanurzenie
2030Energiaodzwierzęca
końcaspecjalniespreparowanejdrew-
nianejdrzazgiwstężonymkwasiesiar-
Zwierzęta(pozapsem,któregoznalijuż
kowym;
myśliwikoczujący)zaczętooswajaćihodo-
waćwokresieprzechodzeniaprzezczło-
l
1826–angielskiaptekarzJohnWalker
wiekawosiadłytrybżycia,comiałomiejsce
(1781-1859)wynalazłzapałkiskładające
około6.000latp.n.e.Kolejnooswojono
sięzchloranupotasowego,siarczkuan-
krowę,konia,świnięikurę.Conajmniejod
tymonuikrochmalu.Zapalałysięprzez
4.000latp.n.eużywanozwierzątjucznych
potarcieopapierścierny(opowierzchni
(osioł),aod3.500latp.n.e.zwierzątpocią-
ściernejzmielonegoszkła);
gowych(wół)–rys.2.2.Natomiastpocząw-
l
1833–AnglikSamuelJones(1801-
szyodVwiekup.n.e.zaczętowykorzysty-
1859)zacząłprodukowaćwLondynie
waćtakżesiłęzwierzątdocelówprodukcyj-
zapałkifosforowe;
nych(kierat).
13
