Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Możliwośćzastosowaniaelementówantycznejpaidei…
27
rodzajuszkolnictwawyższego.Pozwalaonarównieżdojrzećdalekiehoryzonty,
dostrzeccoświęcejniźliaktualnestrukturybadań,myślećnietylkowkatego-
riachutylitaryzmubądźdoraźnegozysku.Stawiającowonajbardziejfilozo-
ficznepytanie:δια-τί(dla-czego?),wskazujenapotrzebęuzasadnieniapodjęcia
aktualnierealizowanegozadania,atymsamympytaocelowość,czylisensow-
nośćjegorealizacji.Beztakiegonamysłubardzołatwopoddaćmłodegoiczę-
stowswymwyidealizowanymświecienaiwnegoczłowiekawielorakiej,obez-
władniającejgomanipulacji.Czyżedukacjanaszczebluwyższymma„produ-
kować”bezmyślne,ślepowykonywającezleconeimzadaniaroboty?Taka
orwellowskawizjamusiprzerażać,ajednakczaisięonaikusiłatwąefektyw-
nościąwurabianiubezmyślnychwyrobników,którzynigdyniepostawiąpy-
taniaoto,jakiświatznajdujesiępozaichstanowiskiempracy.Praktyczna
użytecznośćnaukijestistotna,aletowłaśniewykształceniehumanistyczne
(wszczególnościfilozoficzne)dajewykształconemustudentowiowąindywi-
dualnąsuwerenność,uniezależniającągoodprzeróżnychzniewoleńinacis-
ków,jakimjestpoddanywspółczesnyczłowiek(wspominałotymjużPlaton,
albowiemgdyzapytanogo,czemuGrecyprzewyższająbarbarzyńców,odparł:
ponieważbarbarzyńcypodporządkowująnaukętemu,copraktycznieużytecz-
ne).Zaniedbaniewdziedzinieogólnejerudycjiintelektualnejmusiostatecznie
procentowaćbarbaryzacjąspołeczeństwa.
Wtymkontekścietrzebatakżezauważyć,iżistniejąpewnegorodzaju
tendencjewedukacjiakademickiejdooddzielaniafaktówodwartości.Te
postpozytywistycznemyślenietchniejednakciąglestęchłymduchemscjen-
tyzmu.Wefekciekładziesięnacisknarozwijaniebadańścisłych,comasprzy-
jaćnajlepszemukształtowaniuzawodowemustudentów,azapominaczęsto,
nawetświadomierezygnujezogromnegopotencjałuwychowaniamoralnego
opartegonarozwojuzarównomoralnym,jakteżreligijnym
45.Tozkoleipro-
wadzidojałowychdyskusjiomoralnościżyciaspołeczno-politycznego,owalce
zterroryzmem,korupcji,nietolerancji,oszustwachpodatkowych,skandalach
itp.Jakżejednaktemuzaradzić,skoromłodziludzienietylkonieposiadają
adekwatnychautorytetówczyteżmistrzów,doktórychmoglibysięodwołać
izktórychmoglibybraćprzykład,aleczęstonawetniewiedzą,iżmożnażyć
inaczej.Inaczej–czyliuczciwie,sumiennieiodpowiedzialnie,jednymsło-
wem:moralnie.
Wtymmiejscuznówpojawiająsięfundamentalnezasadypaidei.Prze-
cieżdoskonalenieczłowiekanieodbywasięwyłącznienapłaszczyźniefi-
zyczno-intelektualnej,aletakże(amożeprzedewszystkim)napłaszczyźnie
45Zob.H.Muszyński:Rozwójmoralny.WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1983.
