Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wzgórzepamięci
MiędzyinnymizasprawąHannahArendt,pozostającejwostrym
sporzezGershonemScholemem,któryzarzucałfilozofcebrakmiłoścido
Izraelainienawiśćdosyjonizmu38,orazjejreportażyzjerozolimskiego
procesuzbrodniarza,publikowanychwamerykańskimflTheNewYor-
ker”
,Zagładaprzestałabyćproblememdotyczącymjedynieocalałych,
sytuującsiętymsamymwcentrumzainteresowanianietylkoIzraela,
lecztakżecałegoświata39.DoupublicznieniaZagładyprzyczyniłasię
niewątpliwiegłośnapublikacjaEichmannwJerozolimiewydanaw1961
roku,wktórejArendtwypracowaławażną,choćostrokrytykowaną
koncepcjębanalnościzła.
Niedziwiwięcfakt,żetowłaśnienalatasześćdziesiąteXXwieku
przypadająwIzraelupierwszepróbynauczaniaoZagładziezainspi-
rowanewykłademradiowympodznaczącymtytułemWychowaniepo
Auschwitz,wygłoszonymprzezTheodoraW.Adorna.Wedługfilozofa,
nauczaniepowinnobyćpodporządkowaneformułomprewencyjnym
poto,abyZagładanigdywięcejsięniepowtórzyła.Jegopropozycja
wychowaniamiałacharakterwyraźnieantyautorytarny,gdyżwyłącza-
łapedagogikęzjakiegokolwiekudziałuwbudowaniupaństwatotali-
tarnego.AdornozapodstawęedukacjioZagładzieuważałempatię40.
Wydajesię,żewewspółczesnejedukacjiempatianadalzajmuje
centralnemiejsce,choćprzecieżmetodykanauczaniaoHolokauście
zdążyławypracowaćmechanizmypozwalającenawyjściezpoziomu
emocjonalnegowkierunkuintelektualnegouogólnieniaorazwiedzy
historycznej.Istnienietychtrzechpoziomóworazpodejmowaniedzia-
łańdydaktycznychzmierzającychodemocjiprzezzrozumieniedo
osadzeniawydarzeńwkontekściehistorycznymgwarantująbezpiecz-
ne,nietraumatyzującenauczanieoZagładzie41.
38Sholemuważał,żeegzekucjaEichmannaniejestdobrymrozwiązaniem,po-
nieważkaraśmierciwprzypadkutakiegozbrodniarzatworzyiluzjęprawaijest
sygnałem,żesprawaHolokaustumożezostaćzrozumianaizamkniętadziękiuka-
raniunajciężejobciążonychwiną.
39Transmisjatelewizyjnaprocesuwymagaławypracowaniaspecyficznych
kodów,którymiposługiwanosiępodczasfilmowaniazarównozbrodniarza,jak
ijegoofiar.Eksperymentyzjęzykiemmedialnegoprzekazumożnaprzyrównaćdo
negocjowanialiterackichreprezentacjiZagłady.W2015rokupowstałfilmpt.Eich-
mannShowwreżyseriiPaulaAndrewWilliamsa,odtwarzającyswoistąmetodykę
budowaniamedialnegotekstudotyczącegotegosensacyjnegoprocesu.
40R.SzucHta:RefleksjeonauczaniuhistoriiHolokaustuwpolskiejszkole.W:Tematy
żydowskie.Red.E.Traba,R.Traba.Olsztyn1999.
41Tensamschematobowiązujewpraktycedydaktycznejizraelskiejszkoły,
wktórejnauczanieoZagładzieobejmujenawetnajmłodszedzieci.Dlanichprze-
znaczasięopowieścitakiejakThreeDollshistorięlaleknależącychdotrzech
dziewczynek,któreprzeżyłyZagładę.Oczywiście,opowieściniemogąwywoły-