Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ktotłumaczy?Sylwetkatłumaczawnajnowszychbadaniachprzekładoznawczych
samoistnegoiistotnegoobiektubadań.Ajeślijużteoretzujesięich
miejscewprocesieprzekładu,tojakoelementschematukomunika
cyjnegoutekstźródłowy–tłumacz–tekstdocelowy”albojakofnkcję
tekstu,ewentualniepodmiotczynnościtranslatorskich4.
Wbadaniachnadprzekłademjakoproduktem(tekstemwjęzyku
docelowym)takieusytuowanietłumaczamaswojeźródłaconajmniej
wtrzechwymiarach:wtradycyjnymprzeświadczeniuonadrzędnejwar
tościoryginałuisuwerennościgłosuautorskiego;włączącejsięztm
koncepcjiekwiwalencji,opartejnawierzew(postulowanąipożądaną)
tożsamośćznaczeńoryginałuiprzekładu;wreszciewwywodzącymsię
zjęzykoznawsMageneratwnegomodelowaniuaktuprzekładujako
strukturalnejoperacjijęzykowotekstowej.Wzwiązkuztmtłumacz,
jeślipojawiasięwanalizach,mastatuskategorii(boniekoniecznie
osoby)sekundarnejwstosunkudonadrzędnejkategoriiautora,słu
żebnejwobecznaczeńoryginałuoraztekstowejwswoichprzejawach5.
Wewszystkichtrzechwymiarachjestpochodnąprzekładu,którywszak
tradycyjnietakżepojmowanyjestjakosekundarnywobecoryginału,
odMórczywobecjegosensóworaztekstowywswojejnaturze.
Wbadaniachnadfnkcjąprzekładupojęcietłumaczatakżejest
wpisanewinnyporządek,opartzwłaszczanaefektwnościkomuni
kacyjnejifortunnościrynkowej.Tłumaczokreślany(np.wskupionej
naceludziałaniaprzekładowegoteoriiskoposu6)jakoekspert,jest
tunośnikiemkompetencjiorazagensemwgrzerynkowej.Wtm
wymiarzestajesiętakżeobiektemnamysłusocjologiiprzekładu,która
zadajepytaniaosposobypostrzeganiaiorganizacjępracytłuma
czyorazoichstatussocjalnoekonomiczny,jakrównieżospołeczną
4
Por.np.AnnaLegeżyńska,Tłumaczijegokompetencjeautorskie.Namaterialepowojen
nychtłumaczeńzA.Puszkina,W
.Majakowskiego,I.Kryłowa,ABłoka,wyd.2,rozszerzo
ne,Warszawa1999,s.11;EdwardBalcerzan,Poetkaprzekładuartstcznego[1968],
w:Polskamyślprzekładoznawcza.Antologia,red.PiotrdeBończaBukowski,Magda
Heydel,Kraków2013,s.103–118.
5
WpolskimprzekładoznawsMiepisałotmobszerniewswoichwpływowych
tekstachEdwardBalcerzan.Por.m.in.jegoszkicezebranewksiążceLiteratura
zliteratury(strategietłumaczy),Katowice1998.
6
Por.KatharinaReiß,HansJ.Vermeer,GrundlegungeinerallgemeinenTranslationstheorie,
Tübingen1984;JustaHolzMäntäri,TranslatorischesHandeln.TeorieundMethode,Hel
sinki1984.Syntetczneomówienieteoriiskoposuznaleźćmożnam.in.w:Anthony
Pym,MethodinTranslationHistory,Manchester1998,s.43–52.
25
