Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzfilozofiispołecznej
sięznajduje.StądoczywiściebierzesięArystotelesowskiepojęciemiary
jakocentralnakategoriacałejetykiicałejaksjologii,całejrozwijanejprzez
niegoteoriiwartości.Wartościąjestwtymujęciuniecośsamowsobie,
żesiętakwyrażę,inieabsolutnie,jakjeszczedlaPlatona,tylkozawsze
iprzedewszystkimzewzględunaswojąrealizację,realizacjęzgodnązpo-
jęciem,czylitaką,któraniepopadawżadnązmożliwych,obumożliwych,
skrajności.Stądoczywiściebierzesięrównieżregułazłotegośrodka.
Skrajnościbowiemtojakgdybyzwyrodnieniarzeczysamej.Rzeczsama,
istotajestwłaśnietym,coznajdujesiępozaskrajnościami–skrajności
przeszkadzająwjejurzeczywistnieniu.
Wtymsensiemożnapowiedzieć,żejesttoetykakonkretna.Jejprzed-
miotemizarazemadresatemniejestjednostkawogóleczyczłowiek
wogóle,nieżadenczystyideał,tylkorealny,konkretnyzespółzadań,tak
byłobynajlepiejtoująć,czylicelówiwartościdlajednostek,alecelów,
zadańiwartościwynikającychjednakzichfunkcjonowaniawzbioro-
wości,wewspólnocieczyraczejwowymstowarzyszeniu,opartymna
pośredniejjużformieuspołecznienia.Inawetdobronajwyższe,jakie
dasiętuwskazaćisformułować(aArystoteles,jakwiemy,torobi),czyli
eudaimonia–
szczęśliwość,taktosięnaogóltłumaczy,teżjestzawsze
konkretne.Określajeprzedewszystkimsatysfakcja,chciałobysięrzec,
zowejharmonijności,zzachowaniamiarywkażdorazowym,dzielnym
wypełnianiutychswoichfunkcji.Satysfakcjazezłotegośrodkasamo-
realizacjijednostki,któraosiągadobreżycie,będącedlaniejźródłem
szczęściaipoczuciemszczęśliwościwracjonalnymiharmonijnymwspół-
działaniuzinnymi.UArystotelesatakpojętaszczęśliwość,
eudaimonia
,
niekłócisięjeszczewcalezcnotą,
arete
.Jestprzezniąwarunkowana,
azarazemjestteżjejwynikiem.Wpewnymsensiemożnawtymwypad-
kupowiedzieć–ihistorycydoktrynetycznychczęstonawettakmówią
–żewistociemamytudoczynieniaztożsamościątego,copotemprzez
wszelkieteorieetycznebędzietakczyinaczejodsiebieodrywaneiod-
dzielane,amianowicieszczęściazjednejstronyicnotyzdrugiej.Etyka
uArystotelesaniejestniczymwięcej,jakrefleksjąnadmiejscemirolą
jednostekwichwspólnymświecie.Całyczasobowiązujetuhoryzont
wspólnoty,horyzontwspółdziałaniaikomunikacyjnegoodnoszeniasię
dosiebiewielupodmiotów.Jednocześnie,jakwidzimy,perspektywa
etyki,wwęższymsensietegosłowa,znacznieposzerzamargines,którego
poniekądtuniema,marginesindywidualnościizróżnicowaniawspólnoty.
Niemagojeszczewmodelupolitycznejetyczności,wopisieklasycznej
państwowejformywspólnotyobywatelskiej,jakąjest
polis
.Tenmargines
30
