Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzklasycznejfilozofiiniemieckiej
Poważnąpróbęrozwinięcia,pogłębieniaiusystematyzowaniakry-
tycznejfilozofiiKanta,podejmieReinholddopierowswoichgłów-
nychdziełachfilozoficznych.Pierwszymznichjestpróbanowejteo-
riiludzkiejwładzyprzedstawiania–
Vorstellungsvermögens
,który
toterminzostałwprowadzonyprzezReinholda.Wmiejscedwóch
kantowskichwładzpoznawczych–intelektuizmysłowości,czyli
samorzutnejwładzymyśleniaireceptywnejwładzydoznawania,bier-
negoprzyjmowaniapobudzeńzzewnątrz,wprowadzaReinholdjedną
jednolitąwładzępoznawczą,którąuznajezapodstawowąinazywa
właśniewładząprzedstawiania.
Vorstellung
totermin,któryuKanta
występujebardzoczęsto,aleniemauniegoznaczeniapodstawowego
terminuteoretycznego.Przedstawienie,
Vorstellung
,jestdlaKanta
pewnąsynteząwrażenia,
Empfindung
,nanajniższymszczeblu,na
szczebluwładzyzmysłowej,władzydoznawania,synteząwsubiek-
tywnymsensie.Jestonotym,coodczuwamywtedy,kiedyzostajemy
pobudzeni,gdynaszenarządyzmysłoweotrzymująpobudzającyje
impulszzewnątrz.Impulstenujawniasięwnaszejświadomościjako
wrażenie,któregodoznajemy.Otóżsamowrażenieniejestjeszcze,
wedługKanta,żadnątreściąpoznawczą,tąnajpierwszą,najprostszą
jednostkąpoznaniajestbowiemdlaKantaprzedstawienie,aprzed-
stawieniejestjużsynteząwrażeniaiczasoprzestrzennejformy,wktó-
rejporządkujemy,niejakoukładamynaszewrażenia.Niemagołych
wrażeń,wszystkiewrażenia,jakieotrzymujemywskutekpobudzeń
zzewnątrz,sąodrazuporządkowane,łączonezesobąwjedności
czasoprzestrzennej.
Całetoprzedsięwzięcie,którezaczynasięodpróbyReinholda,ma
charakterdrogizstępującejwsteczczyteżwgłąb.Bardzoczęstospo-
tykanamyślupierwszychzwolenników,entuzjastówikontynuatorów
Kantagłosi,żejegofilozofia,mimożebardzotrafnaigłęboka,majedną
zasadnicząwadę,gdyżjestwjednympunkcieniepełna.Mianowicie
wtym,żezaczynaodczegoś,cojużjestzłożoneidane,cojużjestpewną
konstrukcją,pewnąsyntezą.Wtymsensieniejestfilozofiąpierwszą,
niejestfilozofiąelementarną.Reinholdpotemnazwieswojąpróbę
filozofiąfundamentalnązuwaginato,żepróbujedotrzećdorzeczy-
wistychfundamentównaszegopoznawaniaiżerozkładatopoznanie
najegorzeczywiste,najprostszeinajpierwszeelementy.Wtytulejego
drugiegodzieła,bardzogłośnegoiuważanegozanajważniejsze,znaj-
dujemytosformułowanie:
ÜberdasFundamentdesphilosophischen
Wissens
[Ofundamenciewiedzyfilozoficznej]z1791roku.Wpod-
10
