Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Styl.Stylistyka-dawniejidziś
alternatywjużistniejących,skonwencjonalizowanych,leczzwiązanejestzposzu-
kiwaniemprzeznadawcęnowych,jegowłasnychrozwiązań,jeślizasóbalternatyw
wtradycyjnympoluokazujesięwstosunkudointencjimówiącegozbyt–według
niego–ograniczony,niewystarczający.
Zdaniemzwolennikówpragmatycznejteoriistylutekstijegoposzczególne
elementyzyskująwartośćstylistycznądopierowkontekście–natlesytuacji
komunikacyjnej(np.wypowiedzenieCotozadziecko?stajesięnośnikiemironii
tylkowtedy,gdyzostajeużytewodniesieniudoosobydorosłej;odczytaniezaś,że
niesienacechowanieekspresywnepozytywne,możliwejestjedyniepouwzględ-
nieniucałejmakrosytuacji–np.gdywypowiedźpadapojakimśzachowaniu
dzieckabudzącympodziw).
104050Semiotyczno-kulturoweujęciestylu
Wostatnichlatachpodwpływemzjednejstronydawniejszychbadańetno-
lingwistycznych(por.E.Sapir,B.L.Whorf),zdrugiej–kognitywizmu(por.
E.Rosch,R.Langacker,G.Lakoff),akcentującychzwiązekjęzykazkulturąoraz
rolęjęzykawprocesachpoznawczychczłowieka,pojawiająsięwstylistycetendencje
dotraktowaniastylujakoponadtekstowejstrukturyznakowej,gdzieuporządkowa-
nysystemwartościuzyskujeeksponentyjęzykowe,należącedoróżnychpoziomów
języka:fonologicznego,morfologicznego,składniowego,leksykalnego.
Itakstylowipotocznemuwłaściwyjestnaiwnyrealizm,praktycznaracjonal-
ność,postawazdroworozsądkowa,respektującarealiacodziennegożycia.Stylowi
naukowemuodpowiadazałożenieobiektywnegoistnieniaświataipełnejjego
poznawalnościnadrodzeempirycznej.Stylurzędowyzaśakcentujeformalne
aspektyrelacjimiędzyludzkich.Szczególnymzainteresowaniembadawczymcie-
szysięwtympodejściustylpotoczny–traktowanyjakocentrumstylowe,funda-
mentigłównaodmianakażdegojęzykaoraz–jaktonazywaJ.Bartmiński(1981)
–bazaderywacyjna(łac.derivare–‘wyprowadzaćodczegoś’)dlainnychstylów,
którefunkcjonująwjegotleimogąbyćobjaśnianezajegopomocą(nmówiąc
poprostu,mówiącswoimisłowami,mówiącnajprościej”).
Wpolskiejstylistycezwolennikiemsemiotyczno-kulturowegoujęciastylusą
badaczelubelskiejszkołystylistyki:wspomnianyjużJ.BartmińskiorazR.Tokar-
skiiA.Pajdzińska.
1050Metodybadawczestylistyki
Stylistykajestdziśdyscyplinąfilologiczną,którawypracowaławłasnywarsz-
tatbadawczy.Posługujesięwłaściwymisobiemetodami:odmetodstruktural-
no-funkcjonalnychimetodstylistycznejsemantykijęzykoznawczej,ażdometod
gramatykistylistycznej,statystykiiteoriitekstu.Omówmyjepokrótce.
