Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
(np.genre,menu,jury,vis-à-vis)iniewykluczasięichdalszejasymilacji.Zależałonam
jednaknapodaniuwymowywzorcowej.
Zasadniczomakrostrukturaniniejszegosłownikaobejmujepolskiewspółczesne
wyrazyfrancuskiegopochodzenia.Zazapożyczenieuważamytakiejednostkileksykalne,
którychzarównoforma,jakiznaczenie(przynajmniejjedno)przejętezostałyzjęzyka
obcegoiwróżnymstopniuuległyadaptacjiwjęzykudocelowym.Wykluczamywięcnp.
kalkiwyrazoweistrukturalne,któremożnawpolszczyźniewytropić.Uwzględniamy
wyrazywskazującenaprzyswojeniedopolskiegosłownictwaprzezasymilacjęfonetyczną,
spolszczonąpisownię,włączeniechoćbywograniczonymstopniudosystemufleksyjnego,
atakżeprzezfunkcjonowaniejakopodstawaderywacji.Wniektórychprzypadkachjednak
rozstrzygnięcie,czydanaformajestpolskimderywatemodzapożyczonegofrancuskiego
wyrazu,czyteżzapożyczeniem,sprawiadużetrudności.Wyrazyobugrupwchodząwskład
rodzinywyrazówwjęzykupolskim,podajemyjewięcwkońcowejczęścihasłajakoprzykład
produktywnościobcejpodstawysłowotwórczejbądźobecnościzapożyczeńzwiązanych
etymologiczniezwyrazemhasłowym.Umieszczeniewyrazówpochodnych,jużbezich
datowaniaidefinicjiznaczenia(dostępnychwsłownikachjęzykapolskiego),wydałonam
sięcelowe,ponieważświadcząoneopełnejasymilacjizapożyczeniawjęzykupolskim.
Wniektórychwypadkachfunkcjonującychwpolszczyźnierodzinwyrazówopodstawie
słowotwórczejostatecznieobcegopochodzeniatrudnobyłojednoznaczniestwierdzić,czy
jejelementysązapożyczeniami,czyderywatamiutworzonymiwpolszczyźnie,np.blaga,
blagier(fr.blagueur),blagować(fr.blaguerbądźderywatodpol.blaga),brunet,brunetka
(fr.brunettebądźderywatodpol.brunet).Wobecwystępowaniawpolszczyźniewyrazów
pokrewnychoobcejpodstawie,nawyrazhasłowywybieraliśmyten,którywNKJPmiał
większąfrekwencjęlubbyłnajwcześniejpoświadczonywpolskichsłownikach.
Podstawowymkryteriumwłączeniadanegowyrazudozasobusłownikabyłomożliwe
dowykazaniafrancuskiepochodzenie,czyliwskazaniefrancuskiegoetymonu.Istnieje
dwojakisposóbustaleniaźródełzapożyczeń:albouwzględniasiętylkotewyrazy,które
przejętezostałybezpośredniozdanegojęzyka,niedociekającostatecznegoźródła,albo
przyjmujesięmożliwośćpośrednictwainnegojęzykawprocesiezapożyczenia.Można
więc,zgodniezpierwszązasadą,odnieśćsiędozapożyczeńzjęzykówtzw.egzotycznych,
alerozpowszechnionychprzezjęzykfrancuski,włoskiczyhiszpańskiiznichprzejętych
przezpolszczyznę(np.baobab,czekolada,ocelotiinne)jakodozapożyczeńzfrancuskie-
go,włoskiegoczyhiszpańskiego,zpominięciemichostatecznegopochodzenia.Innym
stanowiskiemwidentyfikowaniuzapożyczeńjestprzyjęciemożliwościudziałujęzyków
pośredniczącychwzapożyczeniu,leczdlaokreśleniapochodzeniazapożyczeniadecy-
dującejestźródłoostateczne,czylietymonpierwotny.Wnaszejpracypostanowiliśmy
połączyćobastanowiska,zpewnymijednakzastrzeżeniami.Zarównowodniesieniudo
zapożyczeńbezpośrednich,takżeostatecznieobcegowjęzykufrancuskimpochodzenia,
jakidotakich,codoktórychniemożnawykluczyćistnieniajęzykapośredniczącego(np.
niemieckiego),zakryteriumpodstawoweprzyjęliśmyobecnośćcechmorfologicznych
XXX
