Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Pisowniawyrazówzapożyczonychopartajestgłównienafonetycznymzapisiebrzmie-
nia,zwykorzystaniempolskichzasadortografii.Wyodrębnićznowunależyprzykłady,
którenotowanesąworyginalnejpisownifrancuskiej,wformiecytatów(np.atelier,emploi,
vis-à-vis),bądźbłędnie,zpominięciemfrancuskichznakówdiakrytycznych(attache,ecru,
dejavu).Wadaptacjigraficznejwyrazówfrancuskichdecydującyjestsposóbodbioru
iidentyfikacjibrzmieniaobcychdźwięków,zwłaszczatych,któreniesąznanejęzykowi
polskiemu.Itak,samogłoska[y]wbureauidentyfikowanajestzpol.[ju],stądpisownia
biuro,lubz[u],jakwbroszura<fr.brochure,konfitury;[œ]wjongleur,crur,totalisateur
wymawianejestjakpolskiee,ielubo,odpowiedniowżongler,kier,totalizatorizgodnie
zwymowązapisywane.Polskapisownianieróżnicuje[e],[ɛ],[œ]iwszystkietefonemy
oddajezapomocąliterye(fr.premier>pol.premier,fr.crétin>pol.kretyn,fr.crêpe
>pol.krepa,fr.coeur>pol.kier).Takżefrancuskapisowniao,ô,au,eauoddawanajest
jednolicieprzezo(fr.sort>pol.sort,fr.rôle>pol.rola,fr.sauce>pol.sos,fr.bureau>pol.
biuro).Pisowniasłówtoaleta,woal,repertuarświadczyozachowaniuwjęzykupolskim
wymowyzbliżonejdooryginalnej;wyrazvoyage[vwajaʒ]zaśprzejętyzostałwbrzmieniu
wojaż,opartymnafrancuskiejpisownizmodyfikacjągraficzną-age>-aż,odpowiada-
jącąwymowiewzorowanejnaoryginalnej.Wspomnianowyżejorealizacjifrancuskich
samogłoseknosowych,ichdenazalizacjiizgodnejzniąpisowni.Tylkokilkawyrazów
zawierawpisownipolskąsamogłoskęnosową:ą,wmiejscefr.[ɔ̃]:brąz(owy)<fr.bronze,
pąs(owy)<fr.ponceau,orazęwpęseta<fr.pincettez[ɛ̃].Wpozostałychzapożyczeniach
zawierającychetymologicznesamogłoskinosowepisowniaiwymowawskazująnadenaza-
lizacjęnosówek:ankieta<fr.enquête,ambaras<fr.embarras,szansa<fr.chance,korniszon
<fr.cornichon,rondo<fr.<rondeau.
Niekiedywymowaopartajestnapisownioryginalnejwyrazu(cowskazujenazapoży-
czeniegraficzne),przybieraonwówczasformęodpowiadającąbrzmieniuwedługpolskich
zasad:itak,fr.notes[Πɔt],rzeczownikrodzajużeńskiegowliczbiemnogiejzapożyczony
zostałprzezjęzykpolskiwformienotes(r.m.),wymawianejzgodniezzapisemodczytanym
wedługzasadobowiązującychwjęzykupolskim,podobniejakfr.ultras
[yltra]
,rzeczownik
liczbymnogiej(odłacińskiegoprzyimkaiprzysłówkaultra),zapożyczonytakżezgodnie
zfrancuskąpisownią,wymawianyjestzgodniezpisowniąitraktowanyjakorzeczownik
wliczbiepojedynczej.
Pisowniaspółgłosekzgodnajestzpolskimizasadami,aponieważzasóbspółgłosek
francuskichjestuboższyniżpolski,aczęśćdźwiękówrealizowanajestwtensamspo-
sób,ichzapisodpowiadawymowiezzastosowaniempolskiejortografii.Itak,np.çwe
fr.garçonnièreoddanejestprzezs(garsoniera),chwchampagneprzezsz(szampan),jig
przede,i(jacquard,jeton,georgette,gigolo)przezż(żakard,żeton,żorżeta,żigolo).
Wyrazyzapożyczonewmiaręwzrostufrekwencjiichużyciaizacieraniasięfonetycz-
nychcechobcychwłączanesądosystemufleksyjnegojęzykapolskiegoiprzybierającechy
morfologicznewłaściwewyrazompolskim.Istotnąkwestiąjestprzypisaniezapożyczo-
nymrzeczownikom(stanowiąonenajliczniejszągrupęzapożyczeń)określonegorodzaju
XXXII
