Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
CzęśćI.Wyzwaniaizagrożeniadlabezpieczeństwamiędzynarodowego…
dowytorelacjepomiędzytworzącymigoelementami,innidefiniujągojakocharakte-
rystycznewzorcedziałańioddziaływańmiędzynarodowych2.BarryBuzaniRichard
Littlepisali,żemianemnsystemumiędzynarodowego(porządkumiędzynarodowe-
go)określasięwtelegraficznymskrócieukładaktorówiichwzajemnychoddziaływań
stanowiącychprzedmiotstosunkówmiędzynarodowych”3.ZdaniemDariuszaKon-
drakiewiczansystemmiędzynarodowyjestskomplikowanąsieciąpowiązańirelacji
międzyuczestnikamistosunkówmiędzynarodowych,wśródktórychpodstawową
rolęwciążodgrywająpaństwa,charakteryzującysięrosnącympoziomemzłożono-
ści,wzajemnychzależnościihierarchicznegozróżnicowania”4.WocenieWojciecha
Szymborskiegonzasystemmiędzynarodowynależyuznaćprzedewszystkimcało-
kształtstosunkówmiędzypaństwami,opartychnapewnychzasadachiwzorachinte-
rakcji,zktórychczęśćjestsprecyzowana,aczęśćnie.Określająone,ktojestuznany
zaczłonkasystemu,jakieposiadaprawaizakresodpowiedzialnościorazjakierodza-
jedziałańireakcjistandardowofunkcjonująmiędzypaństwami”5.
Elementamikonstytuującymikażdysystemmiędzynarodowysąpaństwa,przede
wszystkimmocarstwa,iinnepodmiotystosunkówmiędzynarodowychorazstruktury
systemuwchodzącewróżneinterakcjemiędzysobą,charakteryzującesięwspółpracą
irywalizacjąwposzczególnychpłaszczyznachstosunkówmiędzynarodowych,która
wpływanapozycjeiroleuczestnikóworaznaciągłośćizmianęsystemu6.
Zwolennicypodejściarealistycznegoijegokolejnychmodyfikacjipodkreśla-
ją,żenajważniejszącechąkażdegosystemmiędzynarodowegojestrealnieistnieją-
cyukładsiłpomiędzypaństwami,przedewszystkimmocarstwami,wewszystkich
płaszczyznachstosunkówmiędzynarodowych.Mimobardzointensywnychzmian
zachodzącychwostatnichdziesięcioleciachwstosunkachmiędzynarodowych,wtym
rosnącejroliuczestnikówpozapaństwowych(np.korporacjitransnarodowych),sta-
łymelementemrzeczywistościmiędzynarodowejjestprymatpaństwwkształtowa-
niukażdegosystemumiędzynarodowego,wtymwiodącywpływmocarstwnajego
powstanie,ewolucjęizmianę.KennethN.Waltzpisał,żesystemmiędzynarodowy
określająjegojednostkidominujące,niewielkagrupapaństwzaliczanychdopotęg7.
Systembezpieczeństwamiędzynarodowego,jakonajważniejszaczęśćskładowa
systemumiędzynarodowego,tosposóborganizacjiifunkcjonowaniasystemumię-
dzynarodowegowdziedzinieszerokorozumianegobezpieczeństwa.Jegoistotąsą
2T.Łoś-Nowak:Stosunkimiędzynarodowe…,s.134inast.
3B.Buzan,R.Little:Systemymiędzynarodowewhistoriiświata.Przeł.E.Brzozowska.Warszawa
2011,s.20.
4D.Kondrakiewicz:Międzyporządkiemachaosem.Fazanierównowagisystemumiędzynarodowego.
Lublin2015,s.25.
5W.Szymborski:Międzynarodowestosunkipolityczneś,s.132.
6Szerzejzob.M.Stolarczyk:Teoretyczneipraktyczneaspektymocarstwowościwewspółczesnychstosun-
kachmiędzynarodowych.W:StosunkiPolskizmocarstwamiwdrugiejdekadzieXXIwieku.Red.K.Czornik,
M.Lakomy,M.Stolarczyk.Katowice2016.
7K.N.Waltz:Strukturateoriistosunkówmiędzynarodowychś
