Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Przestrzeńpublicznawujęciuteoretycznym
powinnanależećdocałejspołecznościlubpodmiotów,którychdziałalnośćniejest
nastawionanazysk.Inniwłaścicieleprzestrzenimajątendencjędoograniczania
dostępuizawężaniagrupużytkownikówwyłączniedoczłonkówokreślonejgrupylub
dopotencjalnychklientów.SzerokadostępnośćzkoleitozdaniemM.Kohn(ibid.)nie
tylkozasady,któreówdostępregulują,lecztakżejejwymiarpraktycznywynikający
m.in.zlokalizacjiprzestrzeniczydostępnościtransportowej,któreprzekładająsię
naobecnośćinnychużytkowników.
1.1.1.Modeledostarczaniaprzestrzenipublicznych
Pierwotnieopublicznymcharakterzeprzestrzenidecydowałjejstatuswłasnościowy
orazodpowiadającymusposóbzarządzania.J.NémethiS.Schmidt(2011)wyróż-
niajączterysytuacje,któresąkombinacjątypuwłasnościoraztypuzarządzania:
(1)własnośćorazzarządzaniepubliczne;(2)własnośćpubliczna,alezarządzanie
prywatne;(3)własnośćizarządzanieprywatne;(4)własnośćprywatna,alezarzą-
dzaniepubliczne.Przestrzeńpublicznawjejtradycyjnym,jeszczeXIX-wiecznym,
rozumieniujestprzedmiotemtroskiwładzmiejskich(Chmielewski2004,za:Lorens
2010)iwłasnościąwszystkichmieszkańcówmiasta.Zbadańnadwspółczesnąprze-
strzeniąpublicznąwynikajednak,żedlaczłonkówdanejspołecznościtoniewłasność
przestrzeni,amożliwościwspólnegojejużytkowaniaiswobodnegopodejmowania
różnorodnychdziałańdecydująojejpublicznymcharakterze(Carmona2010b),stąd
wielubadaczyzamiastnprzestrzeńpubliczna”woliokreślenienprzestrzeńpublicz-
nieużytkowana”(Marcuse2003).Obejmujeonabowiemwszystkieteprzestrzenie,
wktórychrealizowanesąfunkcjespołeczneiobywatelskie,bezwzględunato,kto
jestichwłaścicielem(Ellin1996).Możliwejestzatemokreślaniemianemnpubliczna”
przestrzenipozostającejwewładaniuprywatnym(Lorens2010).
Definicjeprzestrzeniprywatnejipublicznejopartenakryteriumwłasnościnie
sąklarowne.Istniejebowiemlicznakategoriatzw.przestrzenisemi-publicznych,
quasi-publicznych,pseudopublicznychczyprzestrzeniprywatnychudostępnianych
publicznie,którenakładająnaużytkownikówróżnorodneograniczenia.Kategoriata
obejmujezarównoterenyiobiektybędącewłasnościąpubliczną(np.parki,budynki
użytecznościpublicznej),jakiprzestrzeńprywatnąwpostacipasażyhandlowych,
haltargowychczyprywatnychparkingów(Mierzejewska2011).Doprzestrzeninie-
-publicznychinie-prywatnychnależąteżwszystkieteobiekty,któresąwłasnością
podmiotówświadczącychusługipubliczne(np.Kościoły,instytucjekultury,kolej),
bądźobiekty,któresąprzeztepodmiotyzarządzane.
Większośćliteraturypoświęconejprzestrzeniompseudopublicznymodnosisię
dokontekstuanglo-amerykańskiego(np.Loukaitou-Sideris1993;Mitchell1995;
Banerjee2001;Akkar2005a;Voyce2006;PaddisoniSharp2007;Madden2010),
atylkonieliczneopisujątegotypuprzestrzeniewmiastachEuropyZachodniej
iŚrodkowo-Wschodniej(Allen2006;Fraser2007;VanMeliketal.2007;VanMelik
2008;Mantey2017a).Generalizowaniewynikówbadańbrytyjskichiamerykańskich
