Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
BARTOSZSOBOTKA
nychuprawnieńwniewielkimstopniuograniczanychaparatemformalnejkontroli,
przyzałożeniujasnościwyznaczonychcelów56.
Bardzoistotnympojęciemwramachczynnikówinstytucjonalnychsąkoszty
transakcyjne.Neoklasyczneteoriezakładały,żekosztytenieistnieją,więcsąneu-
tralnewramachwymianygospodarczej.Wszyscyuczestnicyrynkuniemająjednak
doskonałejinformacji,dlategodziałająnieefektywnie,akosztytransakcyjnesąwłaś-
niewynikiemtejnieefektywności.J.Stiglitznazywatakistanrzeczyasymetrycznością
informacji,polegającąnatym,żekiedyjednastronawymianygospodarczejzna
pewneinformacje,którychnieznadrugastrona,osiągadziękitemuasymetryczne
korzyściwdanejtransakcji.Problemtennabieraszczególnegoznaczeniawkrajach
rozwijającychsię,gdziezregułyistniejąpoważneograniczeniawdostępiedoinfor-
macji,azachowaniepodmiotówgospodarczychwykraczapozacharakterystyczne
ramyklasycznychmodelirynkukonkurencyjnego
57
.Ponadtożadenpodmiotwsyste-
miegospodarczymniedziaławpróżni,istniejąwięckosztyfunkcjonowaniasystemu
gospodarczegopotrzebnedobudowania,utrzymywaniaimodernizowaniaporządku
instytucjonalno-prawnegokażdegopaństwa.Zatemsątoniezbędnekosztypubliczne,
którenależyuwzględnić,formułującrekomendacjedlapaństwrozwijającychsię,
ponoszonewceluutrzymaniaimodyfikacjistosunkówspołecznych
58
.
JosefStiglitzwskazujeponadtonazależnośćpomiędzyjakościąinstytucjipry-
watnychipublicznychaefektywnościąwykorzystaniaśrodkówpomocowych,czyli
governance
59
.Jednymzwarunkówmaksymalizacjiwartościzzyskuekonomicznego,
azarazemwzrostugospodarczego,jestefektywnysystemprawny,zeszczególnym
uwzględnieniemprawawłasnościisystemujegoochrony.Skoroupodstawbogactwa
krajówrozwiniętychjeststabilnośćprawa,szczególneznaczeniemasystemprawny
zapewniającywarunkidozawieraniawiarygodnychumówpomiędzypodmiotami
gospodarczymi.Najbardziejznanymekonomistą,którypodnosiproblematykę
prawawłasnościisystemujegoochrony,jestHernandodeSoto.Twierdzion,że
podstawowymwarunkiemfunkcjonowaniawsystemierynkowymjestmożliwość
udokumentowaniakapitałuprzezdokumentwłasności.Dziękitakiejlegalnejformie
potwierdzeniakapitałumożnakorzystaćzmechanizmutzw.dźwignifinansowej.
Wrzeczywistościwkrajachrozwijającychsięwłaściciellub-używającterminologii
prawniczej-posiadaczniemaformalnegopotwierdzeniaprawawłasności.System
reprezentacjiprawnejniefunkcjonuje.Takaułomnaformawłasnościmożebyć
zatemprzedmiotemobrotutylkonarynkulokalnym,któregopodmiotysięznają
iufająsobie.Niemożejednakgenerowaćżadnejwartościdodanejwformiezastawu
56F.Fukuyama,Budowaniepaństwa.WładzaiładmiędzynarodowywXXIwieku,Rebis,Poznań
2005,s.59-91;J.Degnbol-Martinussen,P
.Engberg-Pedersen,Aid:UnderstandingInternationalDe-
velopmentCooperation,ZedBooks,London-NewYork-Copenhagen2003,s.46.
57R.Piasecki,Rozwójgospodarczyaglobalizacja,PWN,Warszawa2003,s.62.
58K.Stachowiak,Instytucjonalneuwarunkowania…,op.cit.,s.40.
59J.Stiglitz,Wizjasprawiedliwejglobalizacji…,op.cit.,s.72.
