IBUK Libra

badaczyopisującychspuściznęrodzimychsłownikarzy-zazwyczajprzedstawianyjest

jakozasłużonydlanaukirosyjskiej(zob.np.ДубичинскийiСамойлов2006;Власов

iМосковкин2009a,b;por.Jabłonowski1899-1900).Byćmożepowodempominięć

osobyKopijewicza(Kopijewskiego)jestnietylenieznajomośćjegooświeceniowej

działalności,leczspornakwestiaprzynależnościnarodowej7(bądźcobądźbyłpro-

minentnąpostaciąhistorycznąwdziejacheuropejskiejnauki,kulturyidrukarstwa)

(zob.m.in.Eismann1991;ВласовiМосковкин2009a,b;Fałowski2013a,b;2015).

Wpolskimpiśmiennictwiedośćdawnojużustalono,iżKopijewicz(Kopijewski)był

naszymkrajanem(Jabłonowski1899-1900;Nowak1968-1969:84;Brocki1971:674;

Baumgartner2004:763;Fałowski2015;por.teżВласовiМосковкин2009a:36).

ZbigniewNowakpisał:nmożnaprzyznaćnaszemurodakowiEliaszowiKopijewiczo-

wimianowybitnegoitwórczegouczestnikawprocesieformowaniapodstawnowej

świeckiejkulturyinaukirosyjskiejwokresiewczesnegoOświecenia”(Nowak1968-

1969:84).WklasycznejzaśpracyAleksandraJabłonowskiegoczytamy:nNawetdru-

karstworosyjskienieobyłosiębezPolaków[ł].Wzałożonej,nażądaniePiotraI,

ok.1700rokudrukarnisłowiańskiejTessyngawAmsterdamie,układaniemiwyda-

waniempierwszychwychodzącychtamksiążekzajmowałsięPolakEliaszKopijew-

ski-»PolonusinpraesentiamhabitansAmstelodami«,jakzaznaczonowprzywileju

rzeczypospolitejholenderskiej,danymmunadrukowanieksiążekruskich.Nadto

Kopijewskiów,nażądaniecara,dawałlekcyebawiącymwAmsterdamiemłodymmo-

skiewskimkniaziomibojarom(jakkn.SzczerbatowiSałtykow).Zczasemzałożyłon

wAmsterdamiewłasnądrukarnię.Wwydanejtam,pom.in.,pracyOделевоинском

zużytkowałon,jakotłómacz,iStarowolskiegoInstitutionesreimilitaris”(Jabłonowski

1899-1900:274).

KimbyłKopijewicz?EliaszKopijewicz(Kopijewski)(ok.1651-1714),autorksiąg

świeckich,tłumacz,wydawca,drukarz,redaktor,kompilator,leksykograf,gramatyk

ibibliograf,urodziłsięwrodziniedrobnejszlachtyowyznaniukalwińskimw1651

rokunieopodalmiejscowościLachowicze,znajdującejsięwówczaswgranicachWiel-

kiegoKsięstwaLitewskiego(Бегунов1999).W1660rokupodczaswojnypolsko-

-rosyjskiejzostałuprowadzonydoRosji.PrzezsześćlatKopijewicz,mającprotektorat

caraAleksegoIMichajłowicza,uczęszczałdoszkoływMoskwie.PowróciłdoRzeczy-

pospolitej,jednakpoodebraniumajątkuprzezkrólaJanaKazimierzaisprzedaniugo

jezuitomzmuszonybyłwyemigrowaćdoHolandii(ВласовiМосковкин2009a,b).

Zagranicązrobił,możnarzec,błyskotliwąkarierę.W1697rokuzostałkandydatem-

-pastoremprzysoborzekalwińskimwAmsterdamie.Wprzywilejudotyczącymdruku

LatinagrammaticainusumscholarumceleberrimaegentisSclavonico-Rosseanaead-

ornata(1700)byłwymienionyjakonслужительБожественнагописанияполякъ

нынеобитающыивъАмстеродамњ”(nverbiDiviniMinisterpolonusinpraesen-

tiarumhabitansAmstelodami”)(ВласовiМосковкин2009a:36;2009b:81).Nakar-

tachtejgramatykiwidniałpodpisopostaciKopiewitz.Kopijewiczprowadziłkore-

spondencjęzGottfriedemWilhelmemLeibnizem,któryproponowałmuwspółpracę

przynaukowo-wydawniczychprojektachoświeceniowych.W1667rokuKopijewicz

piastowałzaszczytnąfunkcjęnauczycielajęzykówobcychPiotraI,przybyłegodoAm-

7Rosjanieuważają,iżKopijewiczbyłBiałorusinem(m.in.Булахов1976:123;Березина1980:9).

Brak wyników