Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpływkościelnegodoświadczeniawrozstrzyganiusporów...
21
Wypadaprzypomnieć,żetonowoczesnepaństwoformowałosięniebez
wpływuKościoła.Byłobyprzesadą,graniczącązniedorzecznością,twierdzenie,
żepaństwotojestemanacjąnaukiKościoła.Niemniejjednakwrazzchrześci-
jaństwemnastałdualizmporządkówreligijnegoispołeczno-politycznego,różnie
wpraktycerealizowany,aleprzecieżzawszeprzezKościółbroniony48.Towła-
śnieprogramreformygregoriańskiej,walczącejoniezależnośćKościołaidążą-
cejdorozsupłaniajegopowiązańzpaństwem,zawierałwsobieimpliciteideę
państwaświeckiego.Zaprzeczenieprzezreformęgregoriańskąprerogatywwła-
dzyświeckiejwsprawachreligijnychustawiłofunkcjetejżewsferzedoczesnej,
odpowiedniodoformułygelazjańskiej49.Towtedywypracowano1zgodnie
zchrześcijańskązasadądualizmuporządkówinawiązującdoprawarzymskiego
1politycznąteoriępaństwaikoncepcjęjegosuwerenności50.Wśródgłównych
zadańwładzywidzianozachowaniepokoju1władcatoflsługaogólnegopożytku
isłusznościn51,jegorozstrzygnięciamająbyćflwizerunkiemsłusznościn52.Takie
cywilizowanepaństwochrześcijanieuważalizaflswojen;niemielijużpowodu
unikać1wraziekonieczności1sąduświeckiego;przeciwnie,uważali,że
służyondorozstrzyganiaflsporówziemskichn.Kościółzaśijegoinstytucje,
takżesądy,sąodsprawduchowych.
Mimożepraktykasądówbywałaodległaodprawniczychikanonistycznych
dysputuniwersyteckich,wypracowanowówczaspewnepodstawowezasady
praktykiprawniczej,którezwolnautrwaliłysięwEuropie.Wśródnichznalazła
sięzasadacelowościprawajakonarzędziasprawiedliwości:prawotraktowano
jakoprocestworzenia,interpretowaniaistosowaniaregułtak,byrealizowaćjego
wewnętrznycel:sprawiedliwość53.Wtedy,wXIIwieku,processtałsięporaz
pelcommed!abus,sonorigine,sesprogrèsetsonétatprésent,suivid!unécritsurl!usageet
l!abusdesopinionscontraverséesentrelesgallicansetlesultramontains.Paris1845.
48R.Sobański:Kościółjakopodmiotprawa.Elementyeklezjologiiprawnej.Warszawa
1983,s.1761181.
49flDuoquippesunt,imperatorauguste,quibusprincipalitermundushicregitur:auctoritas
sacratapontificum,etregalispotestasn.EpistolaadAnastasiumAugustum(tekstw:J.B.Lo
Grasso:EcclesiaetStatus...,s.51).
50fl[...]quisuperioremintemporalibusminimerecognoscitn1tookreśleniezawartewbulli
InnocentegoIII(1202)Pervenerabilem(woryginalewkoniunktywie)stanowiłopunktwyjścio-
wywywodówlegistów(flrexinregnosuoestimperatorregnisuin1Baldus)ikanonistów
osuwerenności.Zob.S.MochiOnory:Fonticanonistichedell!ideamodernadelloStato.
Milano1951;F.Calasso:Iglossatorielateoriadellasovranità.Milano31957;J.Mul-
doon:ExtraEcclesiamnonestimperium.TheCanonistsandtheLegimacyofSecularPower.
flStudiaGratianan9(1966),s.5511580.
51fl[...]publicaeutilitatisministeretaequitatisservusn1JanzSalisbury:Policraticus
IV
,2(wyd.Oxford1909,s.238).
52flIudexetenimincorruptusest,cuiussententiaexcontemplationeassidua,imagoestaequ-
itatisn.Ibidem.
53F.W.Wieacker:FoundationsofEuropeanLegalCulture.flTheAmericanJournalof
ComparativeLawn38(1990),no.1,s.1129.
