Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
torskiegonja”
,pasjapolemiczna-możliwościjestwiele,alecelwspólny:pokazać,
żedanyutwórniejestnormalnymsłownikiem,aspirującymdoobiektywizmu
ipowagi.Słownika,któregoautorukrywałbyswojeintencjezaparawanemkon-
wencjileksykograficznejibezosobowej,bezstronnejnarracji,nienazwalibyśmy
słownikiemsubiektywnym,jużraczej-manipulacyjnym.Istotąmanipulacjijest
bowiemtakwpływaćnaodbiorców,abyciniezdawalisobieztegosprawy.
Antysłownikiwięc-wskrócie-tosłownikiintencjonalnieiostentacyjnie
nieobiektywne.Ichzadaniemjestbawićczytelników,pobudzaćichdorefleksji
lubprzekonywaćdostanowiskazajmowanegoprzezautorów.Rozrywce,re-
fleksjiiperswazjimożetowarzyszyćfunkcjainformacyjnaidokumentacyjna,
alejestonadrugorzędna.Dlategoantysłownikiniesłużądodoraźnychkonsul-
tacji,sąprzeznaczonedoczytania.Ichatrakcyjnaforma,częstookraszonahu-
morem,dowcipem,grąsłów,efektownąpuentą,wspomagalekturę,aponadto
jestsygnałem,żedanyutwórnależydoantyleksykografii.
Zważywszynaichsubiektywizm,oryginalnośćujęciaiwaloryformal-
ne,antysłownikimożnatraktowaćnietylkojakopewienrodzajsłowników,
aleteż-amożenawetbardziej-jakoutworyliterackielubpublicystyczne.
Niesłużąprzecieżdotego,byszukaćwnichinformacji,leczbyjeczytaćdla
przyjemności.Wichoceniemniejliczysiękompletnośćopisuiadekwatność
wobecopisywanychfaktów,bardziejzaśpomysłowość,oryginalnośćiefekty
estetyczne.Ichukładaniewymagazdolnościpisarskich,wieleznichpochodzi
zresztąodludzipióra:pisarzy,dziennikarzy,poetów,niekiedywybitnychtwór-
ców.Niektórebudziłyzainteresowaniebadaczyliteratury.
Miejsceantysłownikówjestwięcnapograniczuleksykografiiibeletry-
stykialboleksykografiiipublicystyki.Opograniczachleksykografiipisałem
jużwewcześniejszejksiążce(Bańko2001),zwracającuwagę,żewpracynad
słownikamikryterianaukowenieodgrywająnajwiększejroli:równieważna
jesttradycja,względyedukacyjne,czynnikipolityczne,obyczajowe,finanso-
weiestetyczne.Tymrazemchodzioinnepogranicze,alewnioseknasuwasię
tensam:leksykografiamacharakterotwartyipołączonajestlicznymiwięzami
zinnymirodzajamiludzkichdziałań.Otwartesąteż-wtymsensie,żepozba-
wionewyraźnychiniezmiennychgranic-beletrystykaipublicystyka,cowię-
cej,wszystkietrzysąpodatnenawzajemnewpływy.Możnawięcutworomlite-
rackimnadaćformęsłownika(przykładempowieśćMiloradaPaviciaSłownik
chazarski)albonaodwrót-słownikzbeletryzować.Czydziełowtakisposób
powstałenazwiemysłownikiem,czyutworemliterackim,zależyodprzewagi
składnikówjednegolubdrugiegorodzaju.
