Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ofaraprzestępstwawmyślistarożytnej
39
twowierne,któreniezabezpieczająsięprzedprzestępcami,ludzieleniwi,
którymniechcesięścigaćwinnych,nieśmiali,którzyniewalcząozysk,
atakżeludzie,októrychmówisię,żesąłupemMyzyjczyków,czylitacy,
którymwielokrotniewyrządzanobezkarniekrzywdę.Ostrożnościnie
zachowująrównieżci,którzynigdyjeszczeniepadliofiarąprzestęp-
stwa,orazci,którymprzydarzyłosiętojużwielerazy.Dalejwymienił
Arystotelestych,którzysąlubmogąłatwozostaćoczernieni,jakoże
nieścigająprzestępców,ponieważbojąsięsędziówlubniesąwstanie
ichprzekonać7.
Wtymmiejscu,nieconamarginesierozważań,wartododać,żewśród
starożytnychpowszechnybyłoczywiścielękprzedprzestępcami.Po-
nieważstrachmożnaniecozłagodzićśmiechem,sytuacjenaukowo
sklasyfikowaneprzezArystotelesadawałyasumptdożartów.Zcza-
sówantycznychzachowałsiętylkojedenzbiórdowcipów,datowanyna
IV-Vwiekn.e.,zatytułowanyPhilogelos(nTen,którykochaśmiech”),
przyczymzapisanewnimdykteryjkiczęstopochodzązdużowcześniej-
szychczasów.Oludziachzbytleniwychalbozbytprzerażonych,żeby
zareagowaćnaprzestępstwo,traktujenastępującydowcip8:
Philogelos211a:
nDwajbojaźliwispalirazem.Doichizbyzakradłsięzłodziejiściągnął
znichpłaszcz.Gdyzauważyłtojedenznich,powiedziałdodrugiego:
-Wstawajiłaptego,coukradłpłaszcz!
Tamtennato:
-Zostaw!Kiedyprzyjdziewynieśćmaterac,złapiemygoobaj!”9.
Dowciptendotykabardzociekawejkwestiijawnościkradzieży.Furtum
manifestumzachodziłowówczas,gdysprawcazostałprzyłapany10.Nie
wystarczyło,żektośgowidział.Jeślinaprzykładdomownikschował
7Aristot.,Rhet.1,12,19-22.
8Por.A.Tarwacka,Obrócićprawowżart.Instytucjeprawnewzbiorzedowcipów
nPhilogelos”,Warszawa2016,s.175.
9PrzekładpochodzizwydaniaPhilogelosalbośmieszek.ZfacecjiHieroklesaiPhi-
lagriosa,przeł.J.Łanowski,Ossolineum1986.Wpozostałychprzypadkachprzekłady
tekstówźródłowychzostałysporządzoneprzezautorkę.
10D.47,2,3pr.(Ulp.41adSab.).
