Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ListyzAmeryki
ipionieraosadnictwa,DavidaKetchuma.Ozałożeniuosadyiojejnajwcze-
śniejszychlosachzadecydowałyzłożasrebraiołowiu.Potrzebomrozwijają-
cegosięwokolicygórnictwawyszłanaprzeciwkolej.W1884rokudostacji
Ketchumdotarłpierwszypociąg.Kiedyupadłogórnictwo,kieszenieakcjo-
nariuszyUnionPacificRailroadzaczęlinapełniaćlicznienapływającytury-
ści.WSerenadziewDolinieSłońcabohaterowiefilmudocierajądoKetchum
luksusowympociągiem;scenynakręconenadworcusącennąpamiątkąpo
trasie,zktórejpozostałydodzisiajubogieszczątki.Historiakoleidefinityw-
niezamknęłasięwmiasteczkuw1964roku,gdyodjechalistądostatnipasa-
żerowie.Przezjakiśczasliniawykorzystywanabyłajeszczedoruchutowa-
rowego,potemionzaniknął.Kropkąnadibyłdemontażnieużywanychod
dawnatorów.W2014rokulokalnabibliotekazorganizowaławystawęupa-
miętniającąstotrzydziestąrocznicęzwiązaniaKetchumzsieciąUnionPaci-
ficRailroad.
PięknegoKetchum,zktóregokreślętesłowa,HenrykSienkiewicznigdy
niezobaczył.Gdywpoczątkachmarca1876rokuprzemierzałStanypocią-
giem,trasajegopodróżydoKaliforniinieprzecinałagranicstanuIdaho.Ko-
lejdotarładoKetchumbocznąodnogą,ślepowtejmiejscowościzakończo-
ną.Wmiasteczkupowstałtypowydworzecczołowy,zktóregodawałosię
podróżowaćtylkowjednymkierunku.Szlakukolejowegonigdynieprzedłu-
żonoaninapółnoc,wstronęSunValley,aninazachód,wstronęKalifor-
nii.Niepozwalałynatowarunkinaturalne,niebyłozresztątakiejpotrzeby.
Wmarcu1876rokupisarzniemiałszans,byodwiedzićKetchumzpowodu
jeszczebardziejzasadniczego.Przypomnę,żenazwaKetchum(wstanieIda-
ho)zawitaładokolejowychrozkładówjazdydopierow1884roku.Naszcze-
gółowychmapachstanumiejscowośćporazpierwszypojawiłasię(jeszcze
jakoLeadville)ledwieczterylatawcześniej.
Anachronizmtobłąddokuczliwy,bozgatunkuszkolnych,przedktórymi
chronićsięmusihistoryk(takżetenodliteratury),bymóczdumątakwłaśnie
sięnazywać.Przeszłościniedasięinaczejbadaćniżspoglądającnaniązja-
kiejśteraźniejszości,zperspektywy,którąnarzucavdziś”historyka.Tonatar-
czywevdziś”musijednakzostaćwnarracjihistorycznejzneutralizowane,bo
nawetjegokroplesąwstaniezrujnowaćsmaknarracyjnegowina.Niewolno
badaćpodróżySienkiewicza,zapominającotym,żeStanypisarzabyłyczymś
innymniżStanywspółczesne,żenawetwodospadywNiagaraFallsbrzmią
dziścałkieminaczej.Trudnoobardziejwyrazistyprzykładanachronizmu
niżten,którypodsuwaszkicJerzegoR.Krzyżanowskiegoovkalifornijskim
