Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ListyzAmeryki
przypadekanachronizmu,bopołączonyzanatopizmem(czylipomyleniem
miejsc).Tenterazwswymliścieprzedstawię.
Zacznęodprzeglądufilologicznychkomentarzydofragmentuamerykań-
skiejpodróżySienkiewicza,ograniczającsiętylkodoujęćnajnowszych.Wy-
padamizacząćodwyjątkowodługowiecznejpracyJulianaKrzyżanowskiego
HenrykSienkiewicz.Kalendarzżyciaitwórczości.Wyszłaonaporazpierwszy
w1954roku-jakotomdopełniającyserięDzieła.DwalatapóźniejKalendarz
doczekałsięaktualizującegowznowienia,jużjakoosobnowydanapublika-
cja.Ostatniewydanie,któreukazałosięw2012roku,awięcdługopośmier-
ciJulianaKrzyżanowskiego,przygotowaładodrukuiuzupełniłaznakomita
edytorkakorespondencjiSienkiewicza,MariaBokszczanin.Kolejowejeska-
padySienkiewiczaprzezStanybadaczomnieudałosięposkromićkalenda-
rzem.Przytaczamcałyodnoszącysiędotejdrogifragmentznajnowszego
wydania:
UstaleniedokładnychdatnapodstawieListówzpodróży(rozdz.IV:Koleją
dwóchoceanów)nastręczadużotrudności,jakkolwiekbowiemautortuiów-
dziezaznaczadaty(D41,s.111,139,165,168),budząonewątpliwości.Pobyt
autoranastacjiKetchum,gdzieujrzałporazpierwszyIndian,wedługListów
(D41,s.139)przypadłprzed11III,dniemdwukrotniewspomnianymdalej
(s.165,168);zestacjijednakznamylistprywatnydoA.Leowej,datowany
12III.Pisarz,którywdatachmyliłsiębardzoczęsto,niewątpliwiepomyliłsię
itutaj.Byćmoże,żedzień14IIIodczytałwnotatnikubłędniejako11,gdywja-
kiśczasposkończeniupodróżyprzystąpiłdojejopisania5.
WChronologicznymzestawieniulistówjakomiejscepowstaniawspomnianego
listuz12marcapodanyzostałstanWyoming,zaśjakoadresat-nieA.Leowa,
leczLeowieE.iS.6WIndeksienazwgeografcznychniemahasłaKetchum.
AmerykańskąpodróżąSienkiewiczaintensywniezajmowałsięJerzyR.
Krzyżanowski,tropiącwsprawozdaniachpisarzaomyłkiibłędyrzeczowe,
nieuchwytnezazwyczajdlapolskiegoczytelnika,ażyworysującesięprzed
oczamiwytrawnegopolonisty,mieszkającegoipracującegoodlatwStanach.
Wogłoszonymw2015szkicuJerzyR.Krzyżanowskiprzekonywał:
Sienkiewiczbyłniemalnaocznymświadkiemtychwydarzeń[chodziopo-
gromamerykańskiejarmiiprzezIndiandowodzonychprzezSiedzącego
5KalendarzżyciaitwórczościHenrykaSienkiewicza,oprac.J.Krzyżanowski,Warszawa
1954,s.59-69;J.Krzyżanowski,HenrykSienkiewicz.Kalendarz…,s.57.
6Zob.J.Krzyżanowski,HenrykSienkiewicz.Kalendarz…,s.369.
