Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Edukacjaliterackaikulturowa
dobyćjenawierzch,innymisłowy,przenicowaćświat,pozwolićmusięujaw-
nić,arozpocznąswąopowieść.
Bohaterkatejautobiograficznejpowieścitworzyobrazkowekomunikaty
będąceświadectwemtego,żewciążżyje.Ukrytawwiejskimgospodarstwie,
wykonujerysunki,którepotemzostajądoręczonejejrodzicomjakoniezawodny
znakżyciaichcórki.Taobrazkowajednostronnakorespondencjaprzypomina
wysyłaniepocztówekzletniegowypoczynku.Dzieckozamiastsztampowych
pozdrowieńikonwencjonalnegolandszaftuprzesyłaikonyswegocierpienia.Ta
nwakacyjna”korespondencjaàreboursstanowizapisnprzygódżydowskiego
dziecka”napolskiejwsi
19
.
Najednymzrysunkówdziewczynkapowołujefantastycznyświat.Kartkę
wypełniająbaśniowekrasnoludki1ztąwszakżeróżnicą,żewszystkiepalą
ogromnepapierosy.Zjednejstronytakieprzedstawieniebaśniowejpostacijest
poniekądzwiązanezkontekstemnmacierzystym”dzieła,jakbowiemwspo-
minaautorka,wszyscydorośliwjejotoczeniupalili.Zdrugiej1przypisanie
krasnoludkowiniebaśniowegoatrybutupoważnienadwyrężanmorfologię”baj-
ki.Jejnarracjanieprzypominajużkanonicznychbaśniowychopowieści,ale
swoistąantybaśń1odwracającąustalonyporządek
20
.
Wyjątkowośćwspomnianychksiążekwynikazichczęściowegoautobiogra-
fizmu.Oznaczato,żetekstjestnzarazemkreacjąjęzykowąiaktemspołecznym:
zapowiadając,żepowieprawdę,imówiącprawdęorzeczywistości,angażuje
sięwstosunkimiędzyludzkie”
21
.Zawiązujesięzatemcoś,coPhilippeLejeune
nazywapaktemautobiograficznym,który
Osadza[on1M.W.D]tekstwrzeczywistościstosunkówzinnymi,po-
zwalawnętrzuwspółgraćzzewnętrzem,temu,cointymne,ztym,cospo-
łeczne,opierasięnapojęciuprawdomówności(świadectwa),uwydatnia
prawaiobowiązki.Podmiotindywidualnyniejestiluzją,leczkruchąre-
alnością
22
.
Wartopodkreślić,żewtejprzestrzeniautobiograficznejdokonujesięrów-
nieżlektura,cooznacza,żeczytelnikodgrywaogromnąrolęwnprzyzwalaniu”
19
Mimożerysunkinienależądonajbardziejoptymistycznych,toautorkakilkukrotniepod-
kreśla,żepobytnawsiniebyłnaznaczonytraumą.Ukrywanawchlewie,starałasięzaprzyjaźnić
zezwierzętami.Choćtrudnowtouwierzyć,bliskośćświnek,jakjepieszczotliwenazywa,wja-
kimśstopniuzrekompensowałaograniczonykontaktzludźmi.
20
KonwencjaanybaśnijakojednejzmożliwościreprezentacjiZagładyjestdośćpopularna
zarównowliteraturzedziecięcej(np.XYJoannyRudniańskiej),jakiwtejbezprzymiotnikowej
(np.CosięstałoznasząbajkąHannyKrall).
21
Ph.Lejeune:Aresztujciemnie!.W:Idem:Wariacjenatematpewnegopaktu.Oautobio‑
grafii.Tłum.W.Grajewski,S.Jaworski,A.Labuda,R.Lubas-Bartoszyńska.Kraków
2001,s.284.
22
Ibidem.
