Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Kulturakonsumpcjizabawy
21
ciachnarodowych,wytwarzawłaściwetylkosobie,oryginalneiniepowtarzalneformy
zabawy-rozrywki.Niezależnieodniemożliwejdoogarnięciaróżnorodnościformzabawy,
posiadająonewieleelementówwspólnych,cechpowtarzającychsię[...]24.
Uniwersalizmzabawypolegałbyzatemnatym,żewystępujeonawewszystkich
znanychnamspołecznościachludzkich,posiadapewnewspólnecechy(coeksponują
definicjezabawy),leczprzejawiasięwpartykularnychformachcharakterystycznych
(aczasemwyłącznych)dlaposzczególnychludzkichspołeczności.JanGrad,anali-
zującpojęcieikoncepcjezabawy,trafniezauważa:
Kulturoweuwarunkowaniazatem,nieczynnikipsychologicznejnatury,decydująotym,
żepewnezjawiskauzyskująstatuszabawy.Towłaśnieunormowaniasystemukulturo-
wegowyodrębniająsferęludyczności.Jejzidentyfikowanieizdefiniowaniekonkretnych
zabawwymagaznajomościkonkretnychregułkulturowychustanawiającychje.Brana
wabstrakcjiodnichzabawaprzedstawiasięjakopewienciąglubzbiórniezrozumiałych,
bezsensownychruchówczymniejlubbardziejskoordynowanemanipulowanieprzed-
miotami.Behawioralnieujętazabawaigramaswojąmyślową,świadomościowąpostać,
formę.Zabawawścisłymsensietojejwyobrażeniowynscenariusz”,egzystującywświa-
domościspołecznejwzór.Realizacjątegowzoru,modelusąowerozliczne,prostebądź
złożoneiustrukturowaneczynnościludyczne.Wyznaczaonichpostawyaksjologiczne
isemantykę,sensy.Zachowaniastanowiąwięcjedyniefizycznysubstratideacyjnierozu-
mianejzabawyigry25.
Owoideacyjnerozumieniezabawy(igry-wtychrozważaniachtraktowanej
jakoszczególnyrodzajzabawy)pozwalanazbudowaniecałkowiciekulturowe-
goujęciazachowańludycznych,naoddzielenietego,cojestwsensiekulturowym
zabawą,odtego,cojedyniezdajesięniąbyć.Wynikastądtakżejasnadyrektywa
badawcza-studianadzachowaniamiludycznymitoposzukiwanieiporównywanie
nwzorówzabawy”przyjętychirespektowanychwróżnychspołeczeństwach.Konse-
kwentniekulturowerozumieniezabawypozwalauniknąćnieporozumień,umożliwia
wyodrębnieniejejjakoniedającegosięsprowadzićdoczegokolwiekinnegotypu
aktywnościludzkiej.Przyjmującantyredukcjonistycznąpostawę,ujrzymywyraźnie
fundamentalnąróżnicęmiędzyżyciemnaserio(powagą)azabawą.
Zkulturowegocharakteruzabawy,zjejścisłegozwiązkuzkulturowo-społecz-
nymkonkretem,zdawałsobiezpewnościąsprawęBogdanSułkowski,gdypisał:
nzabawa[...]jestrodzajemkontaktówmiędzyludźmi,wyrazempotrzebywspólne-
godziałaniabądźprzeżywania”26.Alewróżnychgrupachspołecznych,wróżnych
kulturachludziekontaktująsięwodmiennysposób,innemająpotrzeby,innyspo-
sóbichzaspokajania,winnysposóbprzeżywająswojąkulturę,swójegzystencjalny
czas.Azatem,czyżowozróżnicowanie,owaróżnorodnośćnieodzwierciedlająsię
wzabawie?OddajmyznówgłosB.Sułkowskiemu:nIstniejąprzecieżgrupowe,nie
tylkoindywidualneprawidłowościwwyborzezabaw,jakieśśrodowiskoweupodo-
24T.Paleczny,Społecznepodłożezabawy,nZabawyiZabawki”1997,R.1,nr1-2,s.20.
25J.Grad,Zabawa-analizapojęćikoncepcji,nZabawyiZabawki”1997,R.1,nr1-2,s.16.
26B.Sułkowski,Zabawa.Studiumsocjologiczne,Warszawa1984,s.7.
