Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Regulacjaizotoniipłynówustrojowych
Regulacjaizotoniipłynówustrojowychjestrealizowanadziękidziałaniu
dwóchmechanizmów:
•
wytwarzaniuUwolnej”wody(czyliwodyniezawierającejosmolitów)
–napoziomienerek;
•
powstawanialubzanikupragnienia.
Dziękizmianieklirensu„wolnej”wodyustrójmamożnośćutrzymy-
waniaefektywnejmolalności(osmolalności)płynównajednakowympo-
ziomie.Przezpojęcieefektywnejmolalnościpłynunależyrozumiećmo-
lalność(osmolalność)uwarunkowanąnieprzenikającymilubsłabo
przenikającymiprzezbłonykomórkoweosmolitami(np.sodu,mannito-
lu).Wtejosmoregulacjipośredniczywazopresyna.Wzrostefektywnej
molalnościosoczaozaledwie2%stymulujewytwarzanieoktapeptyduar-
ginino-wazopresyny(ang.arginine-vasopressin,AVP)wpodwzgórzu
(wokolicynucleisupraopticiiparaventriculares).Wazopresynapoprzemiesz-
czeniusiędokrwizwiększaresorpcjęzwrotnąwodywkanalikachdal-
szychneuronówzapośrednictwemakwaporyny-2(ang.aquaporin-2,
AQP2).Wtensposóbhipertoniaosoczasięnormalizuje.Przywrócenieizo-
toniiosoczanastępujewwynikuzmianyklirensuUwolnej”wody(tj.wody
niezawierającejosmolitów).Pobudzenieośrodkaosmoregulacjiwpod-
wzgórzuodbywasięrównieżzapośrednictwembodźcównerwowych,
powstałychwosmoreceptorachzatokiszyjnejiwątrobyorazwolumore-
ceptorachlewegoiprawegoprzedsionkaserca,żyłpłucnychidużychna-
czyńżylnych.Zmniejszenieefektywnejobjętościkrwikrążącej(termin
tenopisujetęobjętośćkrwi,któraznajdujesięwmonitorowanychprzez
wolumo-ichemoreceptoryobszarachnaczyniowych,stanowionazwykle
15–20%całkowitejobjętościkrwikrążącej)jestsilniejszymbodźcemdo
wydzielaniawazopresynyniżhipertoniaosocza!
Pobudzeniewolumoreceptorówpodwpływemoligowolemiizwięk-
szawydzielaniewazopresynynawetwówczas,gdyosoczejesthipoto-
niczne.
Drugimechanizmczuwającynadizotoniąpłynówustrojowychpolega
naregulacjipragnienia.Zwiększasięonopodwpływemhipertoniiosocza
ioligowolemii,czylitychsamychbodźców,którestymulująwydzielanie
wazopresyny.Ponadtopragnieniewzmagasięuchorychzhipokaliemią,
zhiperkalcemiąorazhiperangiotensynemiąII.
9
