Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TEORIETYPOLOGICZNE
Typytemperamentu
Pierwotnymźródłeminspiracjibadawczejipróbklasyfikacyjnychwod-
niesieniudozaburzeńosobowościbyłykoncepcjetemperamentu,znanejuż
odczasówHipokratesa,któryzgodniezteoriąhumoralnąrozróżniałcztery
typytemperamentu:melancholiczny,choleryczny,flegmatycznyisangwi-
niczny.PodobnątypologięzbudowałGalen,odwołującsiędokoncepcji
swegopoprzednika.WpoglądachHipokratesa-Galenaróżnesposoby
reagowaniazwiązanebyływięczodmiennymiźródłamisomatycznymi,
tworzącymifizjologicznepodstawyindywidualnychróżniczachowania
się.Wymienionymikategoriamiposługiwalisiębadaczetemperamentuaż
doczasówWundtawłącznie.SamWundt(1887)sądził,żetemperament
jestdyspozycjąodnoszącąsiędosferypopędówiformalnychcechemo-
cji.Obszernebadaniaempiryczne(eksperymentalne,psychometryczne
ibiograficzne)ztegopunktuwidzeniaprzeprowadziliHeymansiWiersma
(1909),aichwynikistałysiępodstawątypologiicharakteruHeymansa,
którejistotąbyłczynnikkonstytucjonalny.WedługopiniiStrelaua(1998)
koncepcjaczterechsoków(humorów)zostałaczęściowopotwierdzonawe
współczesnychbadaniachendokrynologicznychipsychofarmakologicz-
nych.Interesujące,żewpotocznymużyciuhipokratesowskichterminów:
choleryk,melancholik,sangwinik,flegmatykprzetrwałyraczejichnega-
tywneznaczenia.
Zpunktuwidzeniatypologiipierwszyobszernyopiszaburzeńosobowo-
ścizawdzięczamyinnemustarożytnemubadaczowi,amianowicieucznio-
wiArystotelesa,Teofrastowi(por.Adlington,1925),któregotrzydzieści
nportretów”charakteruniewieleodbiegaodpropozycjiwspółczesnychkla-
syfikacjipsychiatrycznych,stanowiącdoskonałąegzemplifikacjępołącze-
niamyśleniatypologicznegozeszczegółowymopisemcechosobowości.
Takżewcharakterystyceszesnastutypówosobowościwyróżnionychprzez
żyjącegonaprzełomieIiIIwiekuindyjskiegolekarzaCarakę(por.Tyrer,
17
