Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zaburzeniasprawnościleksykalno-semantycznej...
inieodwracalnycharakterzaburzeńprocesówpoznawczychbędącychkonse-
kwencjąpatologicznychzmian(zwyrodnień,degeneracji)wtkancenerwowej
inaczyniachkrwionośnychmózguorazstopniowegowyczerpywaniasięzaso-
bówmózgowych(Herzyk,2005).
Nagrunciejęzykoznawstwailogopediiterminotępieniedefiniujesięjako
„warunkowanychorobąotępiennąprocespogarszającegosięfunkcjonowania
umysłowegoispołecznegoczłowieka,powodującyjegoniewydolnośćizmierzają-
cyzwykledouogólnionejdeterioracjiumysłowejoraz-funkcjonalnie-dodeso-
cjalizacji”(Domagała,2015a,s.36-37).Choćzaburzeniamowyikomunikacjinie
stanowiąobligatoryjnegokryteriumdiagnostycznegootępienia,tojednakmogą
dotykaćosobyzzaburzeniamipoznawczymi.Zgodniezlogopedycznąklasyfika-
cjązaburzeńmowyStanisławaGrabiasa(2012;2015,s.30-34)zaburzeniamowy
ikomunikacjiuosóbzotępieniem(demencją),będącewynikiemzamieranianeu-
ronówiukładówsynaptycznychorazujawniającesięnajwyraźniejwchorobieAlz-
heimera,sytuujesięwkategoriachzaburzeńmowy,związanychzrozpademkom-
petencjijęzykowejikomunikacyjnej,dlaktórychprocedurąlogopedycznąjest
stabilizowanierozpadu,aniekiedy(np.wprzypadkuafazji)odbudowawszystkich
typówkompetencjiiusprawnianierealizacji2(Grabias,2015,s.33).
JakzaznaczaAnetaDomagała:„Rozległośćzaburzeń(poznawczychipozapo-
znawczych)pozostajewścisłejzależnościzdynamikązmian-pojawiającychsię
bądźnarastającychpowolilubgwałtownie,skokowo;czasowostabilnychczyna-
wetwycofującychsię”(2015,s.37).Toteżzaburzeniamowyikomunikacjiwotę-
pieniuulegająpogorszeniuwzwiązkuzpostępującymprocesemdeterioracjiumy-
słowejidesocjalizacji.Ponadtozmianywfunkcjonowaniujęzykowymseniora
mającharakterukładowy.Dotykająnietylkoosobęchorą,alerównieżosobyzjej
otoczenia.Zmianywewnątrzpochodnetozmianyzachowańjęzykowychosoby
chorej,zaśzewnątrzpochodnedotyczązmianwfunkcjonowaniuosóbzotocze-
niachoregoiichzachowańjęzykowychwkontakciezchorym(Domagała,2015,
s.43).Tezmiany,widocznewkontakciejęzykowymosobybliskiej,członkarodzi-
nyczyopiekunachoregoznimsamym,wtórniewpływająnaosobęchorą.
2.Klinicznekryteriarozpoznawania
otępieniaalzheimerowskiego
Otępieniealzheimerowskienależydonajczęstszychrodzajówzespołuotę-
piennego.Wjegoprzebieguobserwujesiępostępująceinieodwracalnezaburze-
niapoznawczo-językowedotykająceosobywwiekusenioralnym.WPolsceotę-
2Zaburzeniamowyzwiązanezrozpademkompetencjijęzykowejikomunikacyj-
nejto,opróczzaburzeńmowywdemencji,takżeafazja,pragnozjaischizofazja(Grabias,
2015,s.33).
