Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁII
SPRWNOŚĆLEKSYKLNO-SEMANTYCZNA
WKONTEKŚCIEROZWOJUMOWYIJĘZYK
1.Pojęciesprawnościleksykalno-semantycznejzperspektywy
różnychdyscyplinnaukowych
Wjęzykoznawstwie,winterpretacjitwórcystrukturalizmu-Ferdinandade
Saussure)a,napojęciemowy(langage)składająsiędwajejaspekty:język(lan-
gue)imówienie(parole)(1961).Wedługniegojęzyktotwórspołecznyiabs-
trakcyjny,zaśmówienietozjawiskojednostkoweikonkretne.Mówieniejestwięc
indywidualnąrealizacjąjęzyka,któryzkoleijestideą(społecznąiabstrakcyjną)
mówienia.Języktosystemwyrazówiregułgramatycznych(langue=gramatyka
+słownik),któryumożliwiaporozumiewaniesięmiędzywszystkimiczłonkami
danegospołeczeństwa(Heinz,1983;Milewski,1976).Społecznywymiarjęzyka
dobitniepodkreślaFerdinanddeSaussure,twierdząc,żejęzyk„jestczęściąspo-
łecznąmowy,znajdującąsiępozajednostką,którasamaniemożegoanistworzyć,
anizmienić;istniejejedynienamocypewnegorodzajuumowyzawartejmiędzy
członkamidanejspołeczności”(1961,s.30).
Nagruncielogopediimowadefiniowanajestjako„zespółczynności,jakie
przyudzialejęzykawykonujeczłowiek,poznającrzeczywistośćiprzekazując
jejinterpretacjęinnymuczestnikomżyciaspołecznego”(Grabias,1997b,s.10;
Grabias,2001;Grabias,2015).Mowatorodzajzachowańjęzykowych,spełniają-
cychróżnefunkcje:1)poznawczą-zapomocąjęzykaczłowiekzdobywawiedzę,
tkwiącąwumyśleibędącąreprezentacjąrzeczywistości;2)komunikacyjną-za
pomocąjęzykaczłowiekjestwstanieporozumiewaćsię(werbalnieiniewer-
balnie)zinnymiczłonkamigrupyspołecznej;3)socjalizacyjnąigrupotwórczą
-człowiek,poznającrzeczywistośćikomunikującsięzinnymiczłonkamigrupy
społecznej,podlegaprocesowisocjalizacji,czylipoznajeuczestnikówgrupyspo-
łecznejorazregułyzachowańwniejobowiązujące(Grabias,1997b).
Zgodniezteoriągramatykigeneratywnej,którejtwórcąbyłNoamChom-
sky,wumysłachużytkownikówdanegojęzykaistnieje„mechanizm”pozwalają-
cyimbudowaćzdaniagramatyczniepoprawneisensowne.Tenmechanizmto
nieuświadomionawiedzagramatyczna,czylikompetencjajęzykowa(Chom-
sky,1957;1982).Wujęciusocjolingwistycznymmowędefiniujesięjakoukład
