Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwarunkowanialiturgiczneprzestrzenikościołówkatolickich
31
Prawdziwasztukasakralnamacharakterontologicznyikosmologiczny29;aspirujeona
dotransponowaniawflnaszświat”(zapomocąwszelkichdostępnychśrodkówwyrazu:
architektury,malarstwa,rzeŹby,gryświatła,zasadyproporcji,doborutworzywa)rzeczy-
wistościtranscendentnej,wykraczającejpozato,coludzkie,cofljestzeświata”
.Zdrugiej
strony-posługującsięniewiarygodnąkondensacjąsymboli-tradycyjnasztukasakralna
wprowadzakosmosiczłowiekawrzeczywistośćnadprzyrodzoną,boską,eschatologiczną.
JednoidrugiejestmożliwedziękiWcieleniuSynaBożego30;principiumincarnationisupraw-
niadoobjawianiaboskiejnatury(którejobrazemjeststworzenie)poprzezwytwarzanie
przedmiotówwidzialnych-symboliniewidzialnegoBoga(taknaSoborzeNicejskimIIoj-
cowiebronilitworzeniaikon).Wtakiejperspektywieteologicznejkościółniejestlitylko
dziełemarchitekturyczyprzestrzenią,wktórejludziezbierająsięnamodlitwę.Onjawisię
jakosanktuarium,czylispecyflcznemiejscedziałaniałaski,locusskupienia,radości,oflary,
nawróceniaiprzemiany31.Takiepostawieniesprawyniezabezpieczajednak(zarównote-
ologów,jakiświataartystów)przednapięciemzrodzonymprzezkoniecznośćrozróżnia-
niatego,coflświęte”iflprofanijne”
,orazprzezspecyflczniechrześcijańskieflodczarowanie”
kosmosu,którewkonsekwencjioznaczałopoprostufldesakralizację”pogańskiegoobrazu
świata32.Dziękiharmonijnemuukładowisymbolibudowlakościołastajesięprzestrzeniąli-
turgiczną,celemzaśliturgiijestrytualnieflzorganizowane”oddawanieBogutakiegokul-
tu,jakiegosamsobieżyczy.
Powyższerozważaniaskłaniajądotraktowaniakościoła(budynkuiprzestrzenisłu-
żącejprzedewszystkimliturgii)wkategoriachsyntezy.Nienależybowiemprzeciwsta-
wiaćzasadniczychcelówifunkcji,dlaktórychkościołykatolickiesiębuduje.Zjednejstro-
nytrzebauwzględniaćpotrzebyzgromadzenialiturgicznego(awięcjednoczącącommunio
przestrzeń,dogodnewnętrzesłużąceflżywieniuwiary”chrześcijan);zdrugiejniewolno
zapominaćocharakterystycznej(zwłaszczadlatradycjiprawosławnej)koncepcjiflmiejsca
świętego”
,komunikującegoczłowiekaikosmoszNajwyższym33.
giiorazaktualnerozumieniepartycypacji.J.Ratzingerprzestrzegaprzedzbytnimakcentowaniem
wliturgiiludzkiegodziałania.Wjegoopiniijesttoraczejflwspółdziałanie”albopoddaniesięfldzia-
łającemu”jakoactiodivinaBogu.Zob.B.Nadolski,op.cit.,s.149in.;M.Kunzler,op.cit.,s.258in.;
J.Ratzinger,op.cit.,s.153in.
29Wyrazemtakiegoontologicznegorozumieniaflfunkcji”kościołajestpradawnyzwyczajorien-
tacjiświątyńchrześcijańskich,czylibudowaniaichnaliniiwschód-zachód.Wniektórychepokach
orientacjabudowliwymagaładokładnegoustaleniapunktuwschodusłońcawdniupatronakoś-
cioła.Zob.K.Freckmann,Kirchenbau.RatschlageundBeispiele,Freiburg1931,s.6.
30Zob.J.Plazaola,Kościółisztuka.Odpocz!tkówdonaszychdni,Kielce2003,s.12in.
31Zob.J.Hani,Symbolikaświ!tynichrześcijaęskiej,Kraków1994,s.7in.
32Zob.J.Plazaola,op.cit.,s.11in.Bouyerpodkreśla,żewodniesieniudonaturalnychsymbo-
li,któreChrystus(apotemKościół)asymilowałwswojąliturgię,mamydoczynieniaztreściowym
fldopełnieniem”iubogaceniem,aniezinstitutioexnihilo.Przyjęte(zkulturowegokontekstużydow-
skiegoipogańskiego)symbole,znakiirytyniesąsztucznymikompozycjamichrześcijaństwa,ale
twórczymnawiązaniemdoformitreściwystępującychwreligiach.Zob.L.Bouyer,op.cit.,s.63in.
33M.Eliadeomawiaflsymbolizmśrodka”świątyńpozachrześcijańskich(Babilon,Rzym,juda-
izm),wktórywpisujesiękoncepcjakościołarozumianegojakoflmiejsceświęte”
.Jednymznajbar-
dziejużytecznychokazałsięsymbolizmdrzewakosmicznego,rozwiniętywchrześcijaństwiejako
fldrzewokrzyża”ifldrzewożycia”
.Zob.M.Eliade,Obrazyisymbole...,s.47.
