Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Refleksjenaddeterminantamiludzkiegozdrowiamożnaodnaleźćjuż
wczasachstarożytnych,kiedywtradycjimedycynychińskiej,apóźniejwpismach
HipokratesaiPlatonapojawiasięideawieloczynnikowychjegouwarunkowań1.
Człowieknaprzestrzenistulecipodejmował(zróżnymskutkiem)różnorodne
próbynaprawybądźwzmacnianiaswojegozdrowia.Dotegoceluwykorzystywał
izolowanieosóbchorych,modyfikacjedietyorazzabiegihigieniczne,jakrównież
medytacjemającezapewnićpoczuciewewnętrznejharmonii.Działanianarzecz
zdrowiapoczątkowostanowiłyczęśćczynnościwykonywanychnacodzieńinie
przywiązywanodonichwiększejwagi.Natomiastwrazzrozwojemnaukoraz
zawodówmedycznychiopiekuńczychproblemdbaniaozdrowiezacząłnabierać
corazwiększegoznaczenia2.Jednakdopierobadaniaepidemiologiczneprowadzo-
newIIpołowieXXwiekuwceluzidentyfikowaniaprzyczynwzrastającejzapa-
dalnościnatakzwanechorobycywilizacyjneuświadomiłybadaczomkonieczność
wyjściawrozważaniachnatematetiologiipozaczynnikibiomedyczne.Istotnym
niewątpliwiezjawiskiemwsferzezdrowiabyłowydłużeniedługościżycialudz-
kiegowkrajachrozwiniętych,osiągniętenaprzestrzenidwóchdekadXIXwieku
orazIpołowyXXwieku,aokreślanemianem„pierwszejrewolucjizdrowotnej”3.
Okazałosię,żepoprawazdrowia4byławynikiemstosowaniaśrodkówzapobie-
gawczychniemedycznych,takichjak:odpowiedniewymogisanitarnewodypit-
nejorazskuteczneodprowadzenieścieków,polepszeniesięwarunkówmiesz-
kaniowychdużychgrupludnościorazradykalnapoprawawyżywienialudności.
Działanianakierowanenawalkęzzagrożeniamizdrowotnymizwiązanebyłyze
środowiskiem,wktórymżyjeczłowiek.Nieulegawątpliwości,żezdroweżyciesta-
nowi„podstawowezadaniekażdegoczłowieka,determinującepraktyczniekażdą
1A.Gaweł,Pedagodzywobecwartościzdrowia,Kraków2003,s.17.
2Por.J.B.Karski,Zdrowieipromocjazdrowia(AspektEwolucyjny)[w:]Promocjazdrowia.
Wprowadzeniedozagadnieńkrzewieniazdrowia,red.J.B.Karski,Z.Słońska,B.W.Wa-
silewski,Warszawa1994,s.20.
3A.Gaweł,Pedagodzy...,dz.cyt.,s.17.
4A.Gniazdowski,Zachowaniazdrowotne.Strategicznyproblemochronyzdrowia[w:]Zacho-
waniazdrowotne.Zagadnieniateoretyczne,próbacharakterystykizachowańzdrowotnychspołe-
czeństwapolskiego,red.A.Gniazdowski,Łódź1990,s.9–10.
