Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
Zdrowiejestzatempostrzeganewielowymiarowoorazprzyjmujesięsystemowe
jegorozumienie.
Jestsystememłączącymwymiarfizyczny,psychiczny,społecznyiduchowy,ajed-
nocześniejestuwarunkowaneprzezliczneczynnikiwpływającenajegojakość12.
Oczywiściewpływtychczynnikównastanzdrowiajednostekmożebyćzróż-
nicowany13,wzależnościodindywidualnychpredyspozycjiwynikającychzbio-
logicznychipsychicznychuwarunkowańposzczególnychosobowości,wśród
którychpodstawowemiejscezajmująpotrzeby,charakter,postawy,zdolności,
temperamentjednostkiiinne.Wśródczynnikówwarunkującychzdrowiejed-
nostkiirodzinyznajdująsięczynnikibiologiczne,czyliinformacjegenetycz-
ne,predyspozycjewrodzone,cechysystemuimmunologicznego,ocenabioche-
miczna,fizjologiczna,anatomicznajednostkiirodziny,następniezachowania
indywidualne,doktórychzaliczamysposóbodżywiania,nałogi,podejmowanie
działańzapobiegawczych,jakrównieżużywaniepasówbezpieczeństwa.Kolej-
nymczynnikiemjestśrodowiskofizyczne,wktórymwarunkimieszkanioweczy
specyfikapracyorazcechybliższegoidalszegootoczeniaczłowiekaniesąbez
znaczeniadlanaszegosamopoczucia.Innymczynnikiemdeterminującymzdro-
wiejestśrodowiskopsychospołeczne,doktóregozaliczamystatusspołeczny
iekonomicznylubpodatnośćnainformacjęzewnętrzną,wtymreklamę14.
WedługS.Szumanazdrowienietkwiwczłowieku,alewukładzie:człowiek
–środowisko.
Nazdrowieichorobępatrzećtrzebawsposóbdialektyczny,jakonadwiestrony
tegosamegoprocesużycia,jakonawalkęoutrzymaniehomeostazy15.
Chorobajestokresemwzmożonychwysiłkówustroju.Imwiększesązasoby
siłorganizmuipsychiki,imwiększaichwewnętrznaspójnośćorazmożliwość
wzajemnejkompensacji,tymzdrowszyjestczłowiek16.Zdrowiemożnazatem
określićjakopoziomsprawnościfunkcjiustrojowychwstosunkudośrodowiska
(tzw.potencjaładaptacyjny)orazjakosztukępanowanianadwłasnymciałem
ipsychiką.Takrozumianezdrowiezbliżasiędopojęciasprawności,oczywiście
tejsomatycznej,psychicznejispołecznej17.
Wliteraturzeodnajdujemyrównieżsześćgrupkryteriówzdrowia,alefunk-
cjonującychwwiedzypotocznej:
12B.Tobiasz-Adamczyk,Wybraneelementysocjologiizdrowiaichoroby,Kraków2000,s.41.
13E.Jasionek,Zachowaniaipostawyzdrowotneazdrowie,„PielęgniarkaiPołożna”1994,
nr3,s.11.
14T.B.Kulik,Edukacjazdrowotnawrodzinieiwszkole,StalowaWola1997,s.22.
15M.Demel,Owychowaniuzdrowotnym,Warszawa1968,s.71.
16Tamże.
17Tamże,s.72.
