Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
I.Zagubionaprzestrzeńicodalej?(Różewicz)
Graficznezobrazowanietakiejprzestrzeniwartościzamazujesięitraci
przejrzystość.Granicamiędzystronąprawąilewąulegazatarciu,boruchku
górzelubkudołowiwiedziezdowolnegopunktuliniihoryzontalnej.Czło-
wiek-punktgranicznydwóchsprzecznychobszarówoddziaływańwpoprzed-
nimschemacie-przekształcasięwruchomyobiektwpływówsiłetycznienie-
jasnych.Modyfikacjaśredniowiecznejbudowliwyglądałabynastępująco:
Rys.2
Mogąbyćtutajzbawienici,którzyczyniąewidentnedobro,aleici,którzy
wpogonizadobrem-kategoriąogólną-czyniązło.Podobniedziałakierunek
kudołowi.Potępienisąsiewcyjawnegozła,aleizłaukrywającegosięwdo-
brychuczynkach.Zresztąpłynnośćgranicdotyczynietylkokierunkuhory-
zontalnego,leczrównieżwertykalnego(góra-dół).SkoronawetMefistofeles
jestcząstkąsiłypragnącejwprawdziezła,aleczyniącejdobro,totradycyjne
kategoriezbawieniaipotępieniatracąracjebytu.Wrezultacieniemajużjas-
negoterytoriumdobraizła.
Faustycznakoncepcjaporządkuwartości-korespondującaściśleześwia-
domościąpotoczną(Hniemazłego,cobynadobreniewyszło”)-poroku1830
(klęskapowstańcza)wzbudzizdecydowanyprotestAdamaMickiewicza.Nie-
bezpiecznie-sądził-łączyłasięzHeglowskąkoncepcjądziejów,wktórej
zwycięzcamiałzawszerację,botoonuosabiałDuchadanegoczasu.Historia
byłabyzawszesprawiedliwa,bopokonanipowinnizostaćpokonani.Wtakiej
wizjidziejówofiaryprzeistaczająsięwHmateriał”wyższejkonieczności.Mic-
kiewiczowysprzeciwwyrastałoczywiściezpobudekpatriotycznych:taka
koncepcjazłaihistoriiusprawiedliwiałazaborcówisankcjonowałaichdzia-
łania.Wyrastałjednakizpobudeketyczno-filozoficznych:takakoncepcjazła
ihistoriiusprawiedliwiaprzecieżkażdązbrodnię,obojętnie-indywidualną
