Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PożyteczneiszkodliwelekturywedługJanaAmosaKomeńskiego
19
czegośdobregoniezawierała”
5
.Rozważaniabibliologiczneczeskiegoemigrantawpisy-
wałysięwdługątradycjętraktatówirozprawdotyczącychmetodykipracyzksiążką.
JednymznajstarszychdziełtegotypubyłpochodzącyzXIIwiekuDidascaliconHu-
gonaodŚw.Wiktora,wktórympojawiłysiętakieuwagi:
Popierwsze,abykażdywiedział,conależyczytać.Podrugie,wjakimporządkuna-
leżyczytać[ł].Potrzecie,wjakisposóbnależyczytać6.
WwiekachXVIIiXVIIInajpopularniejszebyłyjezuickieporadnikibibliologiczne
takichautorów,jakJeremiasDrexel,FrancescoSacchiniczyRainierCarsughi.Postu-
lowalionipowolną,wielokrotnąlekturęniewielkiejliczbydzieł7.
Komeńskirównieżzdawałsobiesprawęznawałupublikacji(nliczbaichwzrasta
jakistnypotop”)8,ważnymwięcproblememokazałysiękryteriadoboruwłaściwej
lektury.TemuzagadnieniuCzechpoświęciłdużomiejscanietylkowcytowanejwyżej
mowie,aletakżewwieluswoichdziełach.Trzebadodać,żepedagogafascynowałaza-
równotreśćksiążek,jakisamproceswydawniczyorazwyposażenietechniczneedycji.
Przywiązywałonponadtowielkąwagędoilustracji
9
,atakżezajmowałsięproblemami
odbioru,wskazującnajlepszedziełaprzeznaczonedladzieciimłodzieży.Pedagogbył
wielkimpropagatoremkształceniaustawicznegoidoceniałrolęlekturywdorosłym
życiu.Takbowiempisałonszkolemężczyzn”:
Zakorzeniającysięnieszczęśliwiewniektórychśrodowiskachzwyczajrozstawania
sięzksiążkamirazemzeszkołąiodrzucanieichniczymkajdan,zmuszadopoświę-
ceniaparusłówtemubezsensowi,abymiećsposobnośćuzasadnieniajakniemądre,
szkodliweiniesłusznejesttopostępowanie10.
Komeńskiwidziałteżproblemutrudnionegodostępudowoluminówwniektó-
rychkrajach,dostrzegałzróżnicowanąwartośćdzieł,wyróżniałpracedobreizłe,
szkodliwedlaczytelników.Postulowałwięc:
Trzebaudoskonalićksiążki,narzędzieludzkiejkultury,takabyżadnemunarodowi
niemogłoichzabraknąćiabyichniezliczonemnóstwozostałoograniczonedo
5Ibidem,s.221.
6Cyt.za:W.Pawlak:Otiumlitteratum—lectio,excerptio,compilatio?Przyczynekdodziejów
siedemnastowiecznejkulturyliterackiej.W:„Wszystkotunajdzie,cowymaciewgłowie”.Światprozy
staropolskiej.Red.E.Lasocińska,A.Czechowicz.Warszawa2008,s.260.
7Zob.ibidem,s.266.
8J.A.Komeński:Mowaoumiejętnymposługiwaniuł,s.221.
9Zob.I.Barowa:JanAmosKomeńskioksiążcew„Orbispictus”.nRocznikiBiblioteczne”
R.16(1972),z.1—2,s.69—77.
10J.A.Komeński:Pampaedia.Przeł.K.Remerowa.WstępikomentarzB.Suchodolski.Wroc-
ław1973,s.243.
