Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
MariolaJarczykowa
określonejliczbyprzezsprowadzenietego,cozbędnedogranicwystarczalności[ł]
atrudnościwkorzystaniuznichdoprzyjemnościobcowaniaznimi11.
WobecnadmiernejofertywydawniczejCzechwobrazowysposóbprzedstawił
zasadydotyczącewłaściwegowyborudzieł:
Zróbmyto,corobizazwyczajwstrzemięźliwyimądrymążsiedzącyprzybardzo
wystawnejuczcie.Przyjrzyjmysięwszystkiemu,anaswójużytekwybierzemyjak
najmniej,alenajlepszychrzeczy[ł]czytaniebowiemwieluksiągosłabia12.
Komeńskiposłużyłsięobrazemuczty,doktórejjeszczewymowniejodwołałsię
Drexel:
Wielośćksiążeknierodzimądrości,owszemczęstojejprzeszkadza[ł].Doskonale
powiedziałArystyp:nieci,którzydużojedząsązdrowi;podobnienieci,którzydużo
czytają,sąuczeni13.
KolejnepostulatyczytelniczeautoraPampaediitoograniczeniedziełdoswojej
specjalnościzawodowej,pracznanychitych,którenapisanesąwsposóbjasnyiprzej-
rzysty,wprzeciwnymwypadkuodbiorcyniepotrzebnieoddająsięlekturze:
Czytaniemętnychksiążektostrataczasu,chyba,żesięwierzy,iżkryjąwsobiejakieś
szczególniejszetajemnice14.
Książkawdobiekontrreformacjiodgrywałabardzoważnąrolęwwalcezprze-
ciwnikamiwyznaniowymi.BibliothecaselectaderationestudiorumjezuityAntonia
Possewinaprecyzowała,jakiepracemająbyćstudiowaneprzezkatolików:
Dobreksiążki,zdaniemPossewina,totakie,któreprzedewszystkimzachęcająludzi
dopobożnegożycia.Dopierodrugoplanowymichcelemjestdostarczeniewzniosłej
rozrywkiumysłowejiwzbudzaniedoznańestetycznych15.
Komeński—jakoprzedstawicielbraciczeskich—byłzaangażowanywszerze-
nieprotestantyzmuiprzedstawiałpodobnedoPossewinapriorytetylekturowe,ztym
jednak,żezachęcałprzedewszystkimdostudiowaniaPismaŚwiętego:
11Ibidem,s.68.
12Ibidem,s.245.
13Cyt.za:W.Pawlak:Otiumlitteratum—lectioł,s.261—262.
14J.A.Komeński:Pampaediał,s.245.
15T.Bieńkowski:„Bibliothecaselectaderationestudiorum”Possewinajakoteoretycznyfundament
kulturykontrreformacji.W:WiekXVII,kontrreformacja,barok.Pracezhistoriikultury.Red.J.Pelc.
Wrocław1970,s.300.