Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Chrzanowska,Zaniedbaneobszaryedukacjipomiędzypedagogikąapedagogikąspecjalną,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-297-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
Wybranekoncepcjemarginalnościiwykluczeniaspołecznego
21
ekonomiczna,mniejsze/gorszemożliwościedukacyjneizawodowe,dyskryminacja
prawna,społecznenaznaczenieipraktykidyskryminacyjne.
Osobymarginalnemająograniczonąpodmiotowość.Marginalizacjawtym
wymiarzejestzwiązanazuprzedmiotowieniem.Imwiększypoziomuprzedmio-
towienie,tymmniejszywpływnażycieswojeiinnych.Ożyciu,jegojakościdecy-
dująinni,amarginalizowanajednostkaniemanadnimżadnejkontroli.Pozycja
społecznamarginalnejosobyjesttrudnazzałożenia,przyjmujesiębowiem,żenie
wypełniaona(lubczynitowsposóbniewystarczający)obowiązkówspołecznych.
Musiwięcnieustannieudowadniać,żejestdobrympracownikiem,rodzicem,
uczniem.Wwypadkuniemarginalizowanychzakładasię,żewszystkieobowiązki
społecznewypełnianeprawidłowo.
Kolejneutrudnieniewiążesięzzałożeniemkoniecznejkontrolipoczynańosób
marginalnych.dotegoangażowaneróżnesłużby,ajakopodstawętychdziałań
wskazujesięinteresspołecznyiewentualneprzeciwdziałaniezagrożeniu,jakiemogą
spowodowaćgrupymarginalne.Niższajestteżzazwyczajichpozycjaekonomiczna,
awiążesiętozniższymwykształceniem,ograniczonąwiedzą,brakiemzaradności
życiowej,mniejszymdostępemdozatrudnienia,niższymidochodamiwprzypadku
byciapracownikiem.Tojestzarównoprzyczynąmarginalizacjiorazwykluczenia,
jakiichskutkiem.F.Mahlerzwracarównieżuwagęnato,żemarginalizowani
zazwyczajmniejodporninaskutkinegatywnychwydarzeń.oniwspecyficznym
sensie„przewrażliwieni”,odbierająjakonegatywneizagrażającenawettesytuacje,
którewrzeczywistościwcaletakiminie(nietakimidlapozostałejgrypyspo-
łecznej,niewykluczonych).WskazanymprzezMahleracechomosóbmarginalnych
towarzyszątakżeokreśloneuczucia.Możnasięzatempokusićoswoistyportret
emocjonalnyosobyzmarginalizowanej.Zpewnościąwśródbardziejtypowych
cechznajdąsię:poczuciedeprywacji,przeświadczenie,żezaspokojeniepotrzeb
niejestiniebędziemożliwe.Wspomnianejużwcześniejpoczuciezagrożenia
możezostaćprzeniesionenaniemalwszystkiesferyżycia.Częstomożemutakże
towarzyszyćfrustracjawynikającazpermanentnejdeprywacjipotrzeb.Jednym
zmechanizmówochronnychbywawówczasalienacja.Wartowtymmiejscu
dodać,żeprzyczynąalienacjimożebyćrównieżnieakceptacjazestronyotoczenia.
Towszystkoprowadzidopoczuciazawodu,nieudanego,zmarnowanegożycia,
brakuszczęścia.Powodówtakiegostanurzeczyczęstoszukasięwsobie.Pojawia
sięstrachprzedprzyszłością,fatalizmipesymizm,wkonsekwencjicałkowita
niezdolnośćdokierowaniawłasnymżyciem.Uczuciomtym,zdaniemF.Mahlera,
mogątowarzyszyćokreślonenegatywnelubpozytywnezachowania.Wśród
negatywnychnajczęściej:apatia,niezaangażowanie,pasywność,absencja,
ucieczkaodrzeczywistości.Innymi,równieżnegatywnymi,alezakładającymi
jednakaktywnośćjednostkizachowaniamihedonizmikonsumpcjonizm.
Pozycjamarginalna,jakwspomniałamwcześniej,rodzifrustrację,któramoże
zostaćukierunkowana„nasiebie”albo„nainnych”.Drugitypfrustracjiwiążesię