Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Problemzapobieganiakonfliktomspołecznym
instrumentprzemocyizniewolenia.Niekiedyjednakpodkreślasię,żetakaformaspra-
wowaniawładzyjestowielebardziejwyrafinowanaiskrytaniżjawnyprzymus.Dostrzec
tumożnazbieżnośćzproblememkształtowaniarelacjimiędzydominującąwiększością
wspołeczeństwiedemokratycznymaróżnymimniejszościami.Wykorzystującprocedury
demokratyczne,większościowagrupamożeustanawiaćprawadyskryminującemniej-
szości.SytuacjatakaprowadzidoHdyktaturywiększości”
,costanowiistotnezagrożenie
iwypaczenieporządkudemokratycznego(Tocqueville1996).Abydotakichsytuacji
niedochodziło,dominującawiększośćstarasięuwzględniaćracjeorazinteresygrup
mniejszościowych.Niekiedyprowadzitojednakdosytuacjiodwróceniaról,gdymniej-
szośćnarzucaswojeprawawiększości.Dostrzeżenietegofaktuwywołujekontrreakcję.
Sporynatymtlestanowiąprzejawtzw.wojenkulturowych.
Pozaujęcia
dychotomiczne
Konfiktspołecznyczęstoujmowanyjestwsposóbnadmiernie
zawężony.Poduwagębierzesięwyłącznierelacjemiędzydwiema
stronamiiprocesichwzajemnegooddziaływanianasiebie.Trzebajednakzałożyć,że
wkażdymkonfikcieopróczdwóchantagonistówobecnajeststronatrzecia.Możeto
byćotoczeniespołeczne,opiniapublicznawjejwielopostaciowości,sojusznicyiko-
alicjanci,różnegrupyinteresariuszy,instytucjeporządkupublicznegoiwładze.Często
samwzglądnaobecnośćHtrzeciego”wznacznymstopniukształtujezachowaniastron-
możepowściągaćagresywnezapędylubutrudniaćwycofaniesięzsytuacjikonfiktowej
zobawyprzedHutratątwarzy”
.HTrzeci”możebyćtraktowanyjakoarbiter,któregoosąd
rozstrzyga,Hktomiałrację”
.Dostrzeganiewobrębiekonfiktutylkodwóchstronmoże
uniemożliwiaćprzeciwdziałanietemuzjawisku.Trzebatakżezauważyć,żekażdazestron
konfiktuspołecznegojestzazwyczajwewnętrzniezróżnicowanącałością.HTrzeciego”
możnazatemznaleźćnietylkonazewnątrz,lecztakżewobrębiekażdegoobozustron
uwikłanychwkonfikt.OdwołaniesiędoHmilczącegozaplecza”jednejzestronmoże
byćczynnikiempozwalającymprzezwyciężyćkonfikt(wtymtakżeniedopuścićdo
jegoeskalacji).WskazaneHmilczącezaplecze”toosobyiśrodowiska,którenominalniesą
częściąkażdegoobozuuczestniczącegowkonfikcie,jednakniebiorąwnimczynnego
udziału.Zarównozapobieganie,jakiprzeciwdziałaniekonfiktompolegawznacznej
mierzenawykorzystaniupotencjałutkwiącegowtychniezaangażowanychiponiekąd
mimowolnychuczestnikachkonfiktu.Wfazieeskalowanianapięciagrupawywierana-
cisknawszystkichswoichczłonkówwkierunkugłębokiegozaangażowaniawkonfikt.
Natomiastwpraktycetenstopieńzaangażowaniajestzróżnicowany.Niezawszemoż-
naotwarcieokazywaćbrakswojegozaangażowania,jesttotraktowanebowiemjako
przejawbrakusolidarnościgrupowej(anawetzdrady).Jednaktowłaśnieztychśrodo-
wiskwobrębiewłasnegoobozupłynąnajczęściejimpulsyskłaniającedozaprzestania
eskalowanianapięciaorazdążeniadoporozumienia.Dziejesiętakzwłaszczawsytuacji
Hzmęczeniakonfiktem”
.Podejmującdziałaniamającenaceluniedopuszczeniedowy-
buchukonfiktu,trzebadążyćdowcześniejszegozaktywizowaniatychpotencjalnych
przeciwnikówzaostrzanianapięcia.Gdyrelacjemiędzyzwaśnionymistronamizmierzają
wstronęprzekroczeniapunktugranicznegoprowadzącegodostosowaniaprzemocy,
16
