Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czyzapobieganiekonfiktomjestmożliwe?
konfiktów.Powstałokilkaośrodkówinstytucjonalnychmonitorującychnapięciawrela-
cjachmiędzynarodowychorazkonfiktówwewnątrzpaństwowych,którewykorzystują
różnemodeledynamikikonfiktów(Kostecki2011,s.18-21).Licznebadaniasubiektyw-
nychodczućspołecznychprzeprowadzanenapróbachogólnopolskich,atakżebadania
zorientowanelokalnienatematkształturelacjispołecznychpozwalająśledzićzachodzące
wtymobszarzezmiany(Słaboń2014).Natejpodstawiemożnakonstruowaćróżnewskaź-
nikikonfiktowości(nasyceniaantagonizmami)-odpoziomurodziny,gruprówieśniczych,
subkulturpostosunkiwynikającezpodziałówreligijnych,majątkowychlubpolitycznych.
Tradycyjnymsposobemdiagnozowaniasytuacjikonfiktowychjestbadaniepoziomu
społecznychnierówności.Napodstawieobiektywnychmierników(np.indeksGiniego,
HumanDevelopmentIndex)możnadokonywaćanalizywarunkówżyciawposzczegól-
nychkrajachiregionach.Jestoczywiste,żestwierdzonedysproporcjerozwojowenie
przekładająsięautomatycznienapowstawaniekonfiktów,gdyżmusząjeszczezaistnieć
dodatkoweuwarunkowaniaiokoliczności(Słaboń2008,s.30-47).Stwierdzenienierów-
nościpoziomużyciaposzczególnychgrupspołecznychlubregionówstajesiępunktem
wyjściadowprowadzaniakoniecznychzmian.Wtensposóbpojawiasięszansanarozła-
dowaniepotencjalnychnapięćikonfiktów.Wiadomo,żesamapoprawawarunkówżycia
niezawszewystarczadouniknięciawybuchukonfiktów.Istotnąrolęodgrywatakże
subiektywnepostrzeganiewłasnejsytuacjiżyciowejiwarunkówżyciainnychgrup(ten
aspektjestakcentowanywteoriiwzględnejdeprywacji),jakrównieżzbytszybkorosnące
oczekiwaniawstosunkudomożliwościichzaspokojenia(Tocqueville1994;Davies2006).
Wceluantycypowaniazmianorazprzebieguprocesówspołecznychwykorzy-
stywanesądaneilościoweodwołującesiędoróżnegorodzajuzobiektywizowanych
mierników.Pozwalająonetworzyćprognozyipodejmowaćnaichpodstawiestosow-
nedziałaniazapobiegawcze.Oboktegopodejściarównieistotnejestformułowanie
prognoznapodstawietrendówideologicznychobecnychwspołeczeństwie.Wtym
obszarzeprzewidywaniezmianjesttrudniejsze.Badaniaopiniispołecznejpozwalają
uzyskaćrozeznaniedotyczącezmianwobrębiesystemówprzekonańróżnychzbioro-
wości.Badaniajakościoweumożliwiajązkoleigłębszewniknięciewsubiektywneświaty
konkretnychśrodowisk.Funkcjonującewnauce,filozofii,polityceipublicystyceidee
społecznekształtująsposobypostrzeganiarzeczywistościprzezróżnorodnekręgispo-
łeczne.Jedneztychideizyskująpopularność,innenieznajdująszerszegooddźwięku.
Niekiedyjednakjakieśniszoweideologiezyskująnagłąpopularność,adotychczasdo-
minującestająsięprzebrzmiałe.Niewielkiegrupkiaktywistówstarająsięwpływaćna
opinieHmilczącejwiększości”
,podejmującspektakularneakcje(performance)mającena
celuzwrócenieuwagiopiniipublicznejnajakiśproblem,przekonaniedoswoichracji.
Zaangażowanieideowełatwoprowadzidowalkiourzeczywistnienieprzyjętejwizji
ikonfrontacjizideologiamikonkurencyjnymi,aszczególniezideologiamipanującymi.
Ścieraniesięróżnychideologiijestwalkąouzyskaniepoparciazestronyjaknajszerszej
częścispołeczeństwa.Wobszarzetymwystępującyklicznefuktuacje(Sorokin1937).
IdeologiczneHnasycenie”prowadzidoposzukiwaniaalternatyw.Nowenurtyzyskująpo-
pularnośćwznacznejmierzedziękiprocesomkompensacyjnymwstosunkudonurtów
dominujących.Wtensposóbkonstruowanajestalternatywnatożsamośćzarównoindy-
widualna,jakigrupowa.Wwieluprzypadkachjednaktreściideowesądrugoplanowe,
23
