Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czyzapobieganiekonfiktomjestmożliwe?
życiaspołecznegownastępstwiewojny,rewolucji,katastrofnaturalnychnawielkąskalę,
krachuekonomicznegotakistanpróżninormatywnejmożenakrótkiokreszaistnieć.
Jednaknawetwówczaspewnereguływystępują,np.przyswojonewcześniejprzezjed-
nostkęzasadymoralne,któreulegająstosownejmodyfikacji(por.Pawełczyńska1973,
s.164-173)lubkształtujesięHzespółzasadawaryjnych”(Douglas2011,s.144);możeto
byćtakżeHprawodżungli”
,czylinarzucenieprzezsilniejszegoswoichreguł(licznetego
typuprzykładymożnaznaleźćwewspomnieniachosóbzsowieckichłagrów).Próżnia
normatywnawytwarzasięniekiedywjakichśdynamicznierozwijającychsięsferach
życiaspołecznego.Przykładowo,szybkirozwójtechnologiiinformatycznychwiązałsię
zopóźnionymkształtowaniemsięregulacjinormatywnych(netykieta),przemianom
ustrojowymtowarzyszyłbrakodpowiednichregulacjiwżyciugospodarczym(Dyoniziak,
Słaboń2001,s.50).Zjawiskatemogąbyćsymptomemtzw.opóźnieniakulturowego.
Czyzapobieganie
konfliktom
jestmożliwe?
Uwagabadaczyiteoretykówzajmującychsiękonfiktamispo-
łecznymiskoncentrowanajestgłównienakwestiachdotyczą-
cychwyjaśnieniaprzyczynpowstawaniakonfiktówinaznalezieniujaknajlepszychspo-
sobówichrozwiązywania(Stadler2020).Nienegujączasadnościkoncentrowaniauwagi
natychzagadnieniach,możnajednakodnieśćwrażenie,żeznaczniemniejuwagipoświę-
casięproblemowizapobieganiakonfiktomspołecznym.Zagadnienietowydajesięrów-
nieważne,biorącpoduwagę,żezgodniezklasycznązasadąprofilaktykiHlepiejzapobie-
gaćniżleczyć”
.NawetjeślizapobieganiekonfiktomniejestHłatwiejsze”
,tonapewnojest
Hkorzystniejsze”
,gdyżobniżakosztyspołecznewiążącesięzwystępowaniemkonfiktów.
Kwestiazapobieganiakonfiktomwiążesięzpodejmowaniemdziałańzmierzających
dotworzeniatakichwarunków,żebydokonfiktówniedochodziło,atakżedoobniże-
nianatężeniaigwałtownościkonfiktówzaistniałych,awięctakich,którymnieudało
sięprzeciwdziałać.Zasadnośćeliminowaniakonfiktówzżyciaspołecznegojestdosyć
częstonegowana,gdyż,jaksięwskazuje,takienastawienieprzyjmujemałorealistyczne
założenie,żemożliwejestspołeczeństwobezkonfiktowe.Konfiktwjegoróżnychpo-
staciach,odkłótnimiędzyjednostkamidowojenmiędzypaństwowych,jeststałymele-
mentemżyciaspołecznego.Wmarksizmiecałahistoriarodzajuludzkiegojestujmowana
wkategoriachwalkikonfiktów,copokazuje,żewielukonfiktównieudałosięuniknąć.
Akceptacjazałożenia,żemożliwejestspołeczeństwobezkonfiktów,traktowanejestjako
przejawmyśleniautopijnego.Skutkiemubocznymtakiegoantyutopijnegopodejścia
jestzepchnięcienamarginesrefeksjinaukowejkwestiizapobieganiaiprzeciwdziałania
konfiktomspołecznym.Uwagabadaczykoncentrujesięnaposzukiwaniuodpowiedzi
napytaniedotyczącesposobówrozwiązywaniairegulacjikonfiktów,anienazapo-
bieganiu.Formułowaniezarzutu,żepodejmowaniekwestiizapobieganiakonfiktom
jestprzejawemmyśleniautopijnego,prowadzidołatwegounieważnieniaproblemu
wypracowaniasposobówprzeciwdziałaniakonfiktomspołecznym.
Stanowiskogłoszącepotrzebęrozpoznaniaskutecznychzasadzapobiegania
konfiktommożejednakbudzićzastrzeżeniawynikającetakżezpewnychprzesłanek
19
