Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czyzapobieganiekonfiktomjestmożliwe?
wprowadzaniezmianspołecznych.Nieobecnośćkonfiktuwiązałabysięwtakimprzy-
padkuzosłabieniemdynamikispołecznej,awkonsekwencjibrakiemspołecznychzmian.
Skutecznezapobieganiekonfiktommogłobyzatemprowadzićdoukształtowaniasię
społeczeństwastatycznego.Konfiktjakonarzędziezmianumożliwiaprzezwyciężanie
sytuacjispołecznegobezwładu,rozbiciespetryfikowanychstrukturwładzyiinteresów.
Trzebajednakzauważyć,żespołecznekosztytakichzmiansązwyklebardzowysokie.
Dlategoistotnejestwypracowanietakichsposobówwprowadzaniazmian,któreuczynią
zbędnądrogękonfiktowąlubradykalnieobniżąjejdestrukcyjnenastępstwa.
Najlepszymsposobem,którytoumożliwia,jestwprowadzenieinstytucjidemokra-
tycznych,atakżeszerokodostępnychkanałówruchliwościspołecznej.Porządekde-
mokratycznystwarzaszansęnawmiaręswobodnesygnalizowanieprzezróżnegrupy
iśrodowiskaswegoniezadowolenia,domaganiesięróżnegorodzajuzmian.Pozwalato
odpowiedniowcześniejreagowaćnapotencjalniedestrukcyjneprocesy.Jakwskazywali
G.SimmeliL.Coser,wspołeczeństwachostrukturzeelastycznej,awięcwporządku
demokratycznym,konfiktyrozumianejakomożliwośćwyrażaniawłasnegostanowiska
orazwalkiointeresygrupowesączymśnormalnyminienakładająsięnasiebie,tylko
krzyżują.Sytuacjatapowoduje,żekonfiktyniezagrażająstabilnościtegoładuspołecz-
nego.Konfiktywporządkudemokratycznymstająsięelementemwalkiróżnychgrup
społecznychwobroniewłasnychinteresów,artykulacjiroszczeńiżądańdotyczących
poprawywłasnejsytuacji.Zazwyczajdokonujesiętonadrodześcieraniasięróżnych
grupinteresów,debatypublicznej,awraziekoniecznościpokojowychdemonstracji
lubakcjiprotestacyjnych.Pojawiasiępytanie,czymówiącozapobieganiukonfiktów,
chodziowyeliminowaniewszelkichtegotypuformprotestu?Niewydajesiętowłaści-
we.TegotypuHkonfikty”pełniąistotnefunkcjeartykułowanianiezadowolenia.Można
nawetutrzymywać,żedemokratyczneformyprotesturóżnychśrodowisktrudnouznać
zakonfiktwpełnymtegosłowaznaczeniu.Konfiktwwąskimrozumieniuoznaczabo-
wiem,jakwskazywano,walkęskierowanąnazaszkodzeniedrugiejstronie.Tutajtego
typusytuacjaniewystępuje,chybażenastąpiradykalizacjadziałańieskalacjanapięć.
Pojawiasięnatomiastinnyproblem.Niektóregrupymogąbyćdobrzezorganizowa-
ne,azarazemmocnoroszczenioweiintensywniezabiegaćorealizacjęinteresówgrupo-
wych,podczasgdyinneśrodowiska,znajdującesięwznaczniegorszejsytuacjibytowej
zróżnychwzględów,niesąwstaniedopominaćsięopoprawęwłasnychwarunków
egzystencji.Wskazujeto,żekonfiktjakoinstrumentsygnalizowanianapięćwobrębie
strukturyspołecznejmożewsposóbzawodnyprzekazywaćwładzomiopiniipublicznej
wypaczoneinformacjeiprzyczyniaćsięnawetdopogłębianianierównościoraznaru-
szaniazasadsprawiedliwości.Wynikatozespecyfikikształtowaniaprocesówpoczucia
względnejdeprywacji,wktórejsubiektywnaświadomośćgrupyodgrywaistotnąrolę,
atakżewiążesięzczynnikamisprzyjającymispołecznejmobilizacjiorazwarunkami
organizacjizbiorowości.Porządekdemokratycznystwarzasystemowązachętędokształ-
towaniapostawroszczeniowych.Stosunkowołatwomożesięzatemrodzićpoczucie
względnejdeprywacji,któremutowarzyszyprzeświadczenie,żejeżelijakaśgrupanie
artykułujegłośnoswoichroszczeń,todosyćszybkojejpozycjajestmarginalizowana
wporównaniudoinnych,bardziejgłośnychśrodowisk.Przyjęcietegotypunastawienia
przezróżnegrupysiłąrzeczyprowadzidoeskalowanianapięćspołecznych.Polityka
21
